Begroting Lansingerland vertoont definitief groot gat

woensdag 2 november 2011 - Het college van Lansingerland presenteert morgen een meerjarenbegroting met een truuk erin, waar de handen van accountant en taxateur niet voor op elkaar gaan. De raad moet instemmen met onzekerheden ter waarde van 60 miljoen euro. Hoe zit dat?

Wat is er aan de hand?

Lansingerland was in 2010 een van de casusgemeenten in onderzoek van Deloitte en VNG over gemeenten in de problemen met grond. Onder curatele-stelling door het Rijk (art. 12-status) dreigde. Dit jaar presenteert de gemeente een, volgens vriend en vijand, knappe constructie. Een deel van de grond (het woningen-deel) van Wilderszijde, waar de Rotterdamse wethouder Karakus begin dit jaar schampere opmerkingen over maakte, wordt "uit exploitatie" gehaald. Dat betekent een afwaardering van grond die nu wordt geschat op ongeveer 60 miljoen euro. De grond was ooit als "in exploitatie" op de balans gezet omdat dat bepaalde voordelen had, o.a. het wegschrijven van ambtenarenuren. Vervolgens gaan ze de grond 10 jaar lang 5% per jaar in waarde laten stijgen. Daarmee wordt rente gegenereerd waarmee ze de verliezen van het afboeken kunnen wegpoetsen. Verder is het een constructie waarbij (en dat is toegestaan) vreemd vermogen wordt omgekat tot eigen vermogen. Tenslotte is op te merken dat de meerjarenbegroting voor 2014 een heel veel rooskleuriger beeld schetst dan vorig jaar. Zonder dat daar reden voor is.

Voor achtergronden, zie deze dit artikel. De constructie is naar mijn mening een tijdbom die over 10 jaar afgaat. Alle adviezen van de gemeentelijke Rekenkamer, Deloitte, VNG, zeggen dat de grondprijzen niet 5% per jaar gaan stijgen, maar juist dalen.

Recente ontwikkeling

De gemeente zei op 29 september in een presentatie aan de gemeenteraad dat de constructie in overleg met de accountant was gemaakt, en dat er nog een taxateur zou kijken naar de grondprijzen. Vorige week hoorde ik dat de accountant geen goedkeuring wil geven, zo lang er geen taxatie is. En een dag later hoorde ik dat de taxatie voorlopig ook niet komt. Morgen, 3 november, is de Begrotingsraad. Het leek mij een onwaarschijnlijk vreemd verhaal, maar de wethouder antwoordde: "ik ga eerst de raad informeren". Geen ontkenning, wat ik eigenlijk had verwacht, en als inwoner had gehoopt.

Voor achtergronden, zie dit artikel.

Antwoord

Gisteren informeerde de wethouder de gemeenteraad. Wat staat er in de brief?

"Gebleken is dat het proces om te komen tot een deskundige waardering van Wilderszijde meer tijd vergt dan vooraf te voorzien was."

Dus: de raad moet morgen beslissen zonder de beloofde zegen van accountant en taxateur.

"Op dit moment is het eerste concept deskundigenrapport ontvangen. De voorlopige uitkomsten van dit rapport wijkt op het punt van de marktwaarde in negatieve zin af van de uitgangspunten die wij bij het opstellen van de notitie over het uit exploitatie nemen van Wilderszijde hebben gehanteerd."

Dus: de sommetjes waarmee de gemeente zich rijk rekende, kloppen niet. Er zit dus volgens dat deskundigenrapport een gat in de meerjarenbegroting 2012-2015. Hoe groot dat gat is weten we niet, want de gemeente komt (nog) niet met cijfers.

De gemeente komt met een herhaling van de hele redenering waarom de bouwgrond van Wilderszijde uit exploitatie moest worden genomen. Die redenering is tot op zekere hoogte te volgen. De grond staat voor veel te veel geld in de boeken, en dat levert steeds verliezen op als je dat zo laat. Bovendien is, volgens de door mij geraadpleegde expert, een splitsing van de bouwgrond voor woningen en voor andere bebouwing, een goede zaak. Maar de algemene verwachting was dat de grond uit exploitatie zou worden gehaald om te kunnen herwaarderen. En de verwachting was dat de gemeente in de meerjarenbegroting een oplossing zou vinden voor de daarmee gepaard gaande verliezen.

Maar de gemeente haalt nu alleen een truuk uit, om die verliezen grotendeels te bekostigen door de bouwgrond weer met 5% per jaar te laten stijgen in waarde. Met het gevolg dat de tijdbom over 10 jaar afgaat, in het aannemelijke geval (gemeentelijke Rekenkamer, Deloitte, VNG) dat de bouwgrond dan niet opnieuw 60 miljoen waard is. De gemeente noemt het geen tijdbom, maar: "Dit zorgt voor een stabieler beeld, waarbij de stand van de algemene reserve minder beïnvloedt wordt door de 'grillen' van de grondexploitatie Wilderszijde." Dank je de koekoek!

De gemeente neemt haar raad niet helemaal serieus, volgens mij. In de brief staat: "In deze lijn heeft de uitkomst van de waardering van de gronden in Wilderszijde geen invloed op de vaststelling van de begroting en de actualisatie van de grondexploitaties." En vervolgens blijkt dat de stand van de algemene reserve en het weerstandsvermogen wel degelijk worden beïnvloed.

Dat is toch vreemd. De begroting is bij mijn weten altijd de gelegenheid waarbij de gemeenteraad ook beleid kan ombuigen, alternatieven voorstellen, knelpunten oplossen. Daarvoor is het onontbeerlijk het precieze niveau van de algemene reserve en het weerstandsvermogen in de gaten te houden. De raad moet kunnen afwegen hoe de financiële last van een verandering in beleid invloed heeft op het overleven van de gemeente. Vorig jaar werd nota bene gesproken over artikel 12!

Om maar wat te noemen: hoe kan de nieuwe coalitie-vriend PvdA de afspraak over de starterswoningen vorm geven als er geen duidelijkheid is over het geld?

Onze gemeenteraad kennende, met een gedecimeerde oppositie, zal deze begroting het wel halen. Er is niets wat onze volksvertegenwoordigers van hun stuk kan brengen. Nieuwbouw langs gevaarlijke pijpleidingen, dubbelrollen van wethouders met verdwenen en onvolledige registratie van belangen, en nu geknutsel met 60 miljoen euro.

Toch wil ik mijn partij, de VVD, even wijzen op de verkiezingsbelofte. "Solide begrotingsbeleid", daar gingen we voor. Met precies die woorden! Dit gepruts, onder verantwoordelijkheid van een VVD-wethouder van Financiën, is verre van solide.

Categorie: Lokaal