Minister koopt tijd met toezeggingen HSL

donderdag 23 februari 2012 - Verslagen van het overleg vorige week van de Tweede Kamer met de Minister over de HSL pikken de toezeggingen eruit die de Minister leek te doen. De Minister geeft toe dat toekomstige dienstregelingen de geluidsnorm gaan overschrijden. Wat betekenen de toezeggingen, hoe hard zijn die, en wat schieten we ermee op?

Vorige week woensdag vergaderde de Tweede Kamer over de geluidsoverlast in Lansingerland. Als vervolg op een hoorzitting eerder, die vooral ging over de exploitatie van de spoorlijn, en waar de geluidsproblematiek zijdelings aan bod kwam. Alsof de problemen niet de exploitatie in de weg (gaan) zitten.

Al vanaf deze Minister werd aangesteld is duidelijk dat haar eigen optreden niet erg sterk is gebaseerd op kennis van de dossiers of de beleidslijn. Voor die beleidslijn moeten we ons baseren op schriftelijke stukken. Die sinds het aantreden van een nieuwe Haagse ambtenaar een stuk negatiever zijn voor de omwonenden. Minder realistisch ook, trouwens, want het gaat er niet om òf de omwonenden krijgen waar ze recht op hebben, maar hoe lang dat nog gaat duren. Het gaat er niet om òf de treinen uiteindelijk binnen de afgesproken geluidsgrenzen gaan rijden, maar hoeveel schade dat gaat opleveren aan de exploitant, het Rijk en het imago van de Minister. In een brief aan de gemeente Lansingerland van 23 december 2011 schrijft de Minister niet langer dat ze zich gaat houden aan de afspraak van gemiddeld 57 dB(A), maar dat er een doelmatigheidstoets bij hoort. En als je die doelmatigheidstoets opzoekt, en uitrekent hoeveel geld er beschikbaar is om aan 57 dB(A) te voldoen, dan is dat precies 0 euro.

Een gesprek dat collegeleden van Lansingerland hadden met de Minister leverde uit ambtelijke hoek de opmerking op dat het geen beleidswijziging had opgeleverd.

Ook de gemeente Kaag en Braassem, een van de andere herriegemeenten, maakte zich daar zorgen over. Lees hun brief van 10 januari 2012.

En nu werd de Minister daarover vorige week bevraagd. De Heraut maakte een klein bericht en schreef over de uitspraken van de Minister: "Vorige week zei ze echter weer dat de 57 db(A) wel de eindwaarde is voor Lansingerland omdat het zo is afgesproken."

De 3B Krant, opkomend nieuwsmedium, had een uitgebreider stuk. Het copy-pasten is dan wel tot kunst verheven, want het is vrijwel gelijk aan het verslag uit de onvolprezen nieuwsbrief van onze PvdA van vorige week. Inclusief de afwijkende spelling van dba in plaats van het correcte dB(A).

Uit het verslag: VVD-Kamerlid Aptroot vroeg om nog dit jaar een besluit te nemen over de maatregelen om Lansingerland binnen de toegezegde 57 dB(A) te houden. PvdA-kamerlid Jacques Monasch sloot zich aan bij Aptroot: "Maximum 57 dB(A)-grens in Lansingerland moet gehandhaafd worden." CDA'er Haverkamp echode de woorden van Aptroot, die opgang deden in de tijd van Rita Verdonk: "Afspraak is afspraak."

De PvdA vindt dat de Minister verlossende woorden sprak: "Op zich weinig nieuws maar wel politiek gezien van groot belang: er is nu definitief politieke duidelijkheid en we gaan een nieuwe fase in, die van de oplossingen."

Zoals opgetekend door de PvdA zijn die oplossingen:

1. In april 2012 zijn er referentie metingen die de te verwachten overschrijding van de definitieve situatie in kaart zullen brengen.
2. Tegelijk start de al toegezegde pilot: tijdens de zomerperiode wordt de effectiviteit van diverse mogelijke aanpassingen van de bak, rails en schermen uitgetest. Welke maatregelen werken het best?
3. Eind dit jaar moet duidelijk zijn "Wat we gaan leveren"
4. Dat er overschrijding van de 57 dB(A) norm in de eindsituatie te verwachten is, is zeker.
5. 57 dB(A) is voor Lansingerland de eindwaarde want afgesproken. Dus het is geen streefwaarde waar aan gemorreld kan worden. Als er overschrijdingen zijn betekent dat dus dat er maatregelen genomen worden.

Of dat laatste zo zal zijn zullen we pas kunnen lezen als er weer ambtelijke stukken zijn gegenereerd. De PvdA lijkt ook niet heel erg overtuigd. Ze verwijzen naar hun "Schijf van Vijf". De daarbij horende tijdplanning zou pas in 2013 resultaat opleveren. Weer een jaar erbij, dus. VVD-Kamerlid Aptroot zei in augustus 2011 dat vóór het eind van 2011 de herrie voorbij moest zijn, in november 2011 vroeg hij om een datum (31 december toch?), en vorige week woensdag was de datum al verschoven naar 31 december 2012: "Zorg, Minister, dat het in orde komt. [...] Er moet nog dit jaar een besluit genomen worden over de maatregelen om Lansingerland binnen de toegezegde 57 dB(A) te houden."

Terwijl wettelijk van alles geregeld is om te voorkomen dat een dienstregeling boven geluidsgrenzen uitkomt, door een dienstregeling vantevoren door te rekenen. Wat bij de HSL niet gedaan is, en waar de Kamer ook niet om vraagt. De eerder door Aptroot gestelde deadlines waren dus gewoon haalbaar. De dienstregeling 2012 had nooit zo mogen ingaan. Tot 7 oktober 2011 lag die dienstregeling ter inzage en inspraak, anderhalve maand ná de uitspraken van Aptroot. We kunnen dat één Kamerlid of één kamerfractie niet kwalijk nemen als de rest het niet steunt (of niet snapt, of niet bij de pinken is), natuurlijk. Aptroot schetste donderdag, bij een Algemeen Overleg over de HSL helder zijn beeld van de toekomst: "Zij (de minister) houdt zich aan de afspraak van 57 dB(A), er komen metingen en maatregelen en voldoen die niet dan is een dak op de bak aan de orde."

Of Aptroot's toekomstbeeld werkelijkheid zal worden is op dit moment onwaarschijnlijk. Er is in de verslagen niets te vinden over de Algemene Maatregel van Bestuur die de Minister zou moeten nemen om de afspraak van 57 dB(A) vast te leggen. De nieuwe Wet Swung, die op 1 april ingaat, regelt namelijk wel dat via zo'n AMvB een norm uit een Tracébesluit als maximum kan worden vastgesteld, maar niet dàt het ook gebeurt. Dat moet de Minister zelf doen, of de Kamer moet het afdwingen. De Wet Geluidhinder is zogenaamde "raamwetgeving", en daarbij is die manier van werken gebruikelijk (en wenselijk). Zònder die AMvB geldt het maximum van 68 dB(A), en dat is 20x de geluidssterkte van 57 dB(A)!

Een ander verslag dat ik kreeg fileert de situatie genadeloos. De minister blijft geloven in vier aanpassingen: bekleding spoor, bekleding bak, hogere en betere geluidsschermen, raildempers. Vorige week werd het een perverse situatie genoemd dat de overheid het eigen bedrijf gaat controleren en aanspreken op het nakomen van de geluidnorm. De minister volhardt echter op het einde van het overleg, dat er maatregelen genomen zullen worden om onder de 57 dB(A) te blijven. Hoe kan dat als jaar op jaar het geluid zal toenemen door andere treinen, meer treinen, sneller rijden, en naar verwachting nachttreinen en goederentreinen.

De gemeente Lansingerland zal elk jaar een paar honderd duizend euro moeten uitgeven om aan te tonen dat er een overschrijding heeft plaatsgevonden, en daarna de heilloze weg op te gaan om dat erkend te krijgen, zodat de corrigerende maatregelen worden uitgevoerd.

Er zijn maar twee duurzame oplossingen. De ene is dat op basis van de karakteristieken van de baan en de treinen elke wijziging van de dienstregeling vóóraf wordt doorgerekend (handhaving van het Reken- en Meetvoorschrift). Door voortdurend meten door de Rijksoverheid op de "sweet spots" kan er de hand worden gehouden aan de correcte nakoming.

Maar, het zit er dik in dat dat een forse wissel trekt op de exploitatie van de lijn. De enige duurzame oplossing die ook rekening houdt met een zo goed mogelijke exploitatie, is het "Dak op de Bak". Volgens het verslag van de PvdA heeft dat nog een lange weg te gaan. Wat vreemd is, want alles wijst erop dat de HSL niet volgens specificaties is gebouwd, en een "Dak op de Bak" bij Lansingerland, en aanpassingen bij andere herriegemeenten, kunnen goedkoper zijn dan alsnog de hele lijn aan te passen aan de originele specificaties.

Laat ze nou eens de optimale dienstregeling doorrekenen passend binnen de geluidsnorm. Dan kan de Kamer zelf zien hoeveel treinen er kunnen rijden, of, hoeveel treinen eraf moeten als je géén Dak op de Bak legt...

Categorie: NatioEuro