Lansingerland stemde tegen. Analyse!

donderdag 14 april 2016 - Analyse van de verkiezingsuitslagen van Lansingerland laat zien dat vorige week over het hele spectrum tégen het verdrag met Oekraïne werd gestemd.

Het is 2018. Er zijn gemeenteraadsverkiezingen geweest in Lansingerland, maar de opkomst steeg niet boven 45% uit. Leefbaar 3B kreeg maar 3 zetels volgens de uitslagen. Partij Neeleman kreeg er 9 en zou de nieuwe coalitie mogen vormen. Drie van de leiders van de coalitie die tussen 2014 en 2018 de dienst uitmaakte, Leefbaar 3B, CDA en ChristenUnie, komen bij elkaar voor crisisberaad. Coalitiegenoot D66 houdt zich afzijdig. Een snel rekensommetje wees uit dat de 9 zetels voor Neeleman uiteindelijk voortkwamen uit slechts 4.400 stemmen. Terwijl er wel 45.000 kiesgerechtigden waren. Leefbaar 3B en CDA hadden er ieder meer in 2014. Ging nu minder dan 10% van de kiesgerechtigden zorgen voor een omslag in het gemeentebeleid? Voorbij met alle mooie plannetjes voor lokale ondernemers? Moesten raam-ambtenaren voor hun baan gaan vrezen? Kon er nou niets meer onderhands worden geregeld onder elkaar? Moest nu alles openbaar worden? We zijn toch niet Zweden? De oplossing was snel gevonden. De gemeenteraad kwam in de oude samenstelling bij elkaar en zou eens gaan nadenken over wat de kiezer nu eigenlijk had bedoeld. Dat mocht gerust een nog onbekend aantal maanden duren. Onder de mensen die niet waren komen stemmen zaten natuurlijk heel veel CDA-stemmen, en PvdA-stemmen. Dat wist iedereen. Vonden de politici op hun zetels in de gemeenteraad. Want eigenlijk wilden de kiezers helemaal niet stemmen op Neeleman, maar hadden ze allemaal andere gedachten toen ze naar de stembus gingen.

Raar verhaal? Na het Tweede Kamerdebat van gisteravond ben ik dat met u eens, maar het is nu praktijk geworden. Natuurlijk zouden ChristenUnie, CDA en Leefbaar 3B bovenstaande nooit doen. Natuurlijk zou onze D66 zich niet afzijdig houden.

Wel weten we sinds gisteren dat de wet de wet niet is voor wie aan de macht is. De kiezer die niet kwam stemmen omdat er toch niets met de verkiezingsuitslag werd gedaan kreeg gelijk. Dat zal vast gevolgen hebben voor de opkomst van komende verkiezingen, en dan dus ook voor de interpretatievrijheid van de gevestigde partijen. Tja, als de kiezer niet komt opdagen, dan hoef je natuurlijk ook geen rekening te houden met wat er dan is gestemd. De "rancuneuze burger" bleek de afgelopen week en gisteravond opeens aan de andere kant van het politieke spectrum te zitten van waar die normaal wordt aangewezen.

Het was een mooi feest vorige week. Dat de kiezer mijn mening (ja-kamp) niet deelde was te verwachten. Het ja-kamp liet het er mooi bij zitten tijdens het campagne voeren. De argumenten in de media deden er nauwelijks toe. Ze gingen over andere dingen, zoals over de intenties van de aanstichters van het nee-kamp. Als intenties er nu ook toe gaan doen kunnen er geen coalities meer worden gesloten.

Het nee-kamp pakte de campagne op volgens het boekje. Letterlijk. Dit boekje. Zonder partij-organisatie, zonder lokale afdelingen, maar wel 3.000 heel enthousiaste vrijwilligers. Bij alle partijen waar ik heb rondgekeken heb ik nog nooit zo'n overgave gezien voor een gezamenlijk doel. Met de app van de Stichting Politieke Academie werden die gedirigeerd naar precies de buurten en straten waar het om ging. Dubbelingen werden zoveel mogelijk voorkomen. Er gingen 1,3 miljoen flyers doorheen, bezorgd op 63.400 postcodes. Gewoon ook door mensen die nooit lid waren van een partij, die niet eens altijd gaan stemmen. Een campagne win je niet door alleen te zenden (broadcast), maar door mensen op straat (boots on the ground).

In 3B-Krant van deze week staat er een verhaal over. Lees het hier (blz. 5). Correctie op dat artikel: de app heb ik niet gebouwd. Wel aan bijgedragen.

De definitieve uitslagen op stembureauniveau (de basis van mijn werk) zijn er nog niet voor het hele land. Rotterdam had de uitslagen op de website staan. Mijn analyse (klik hier) wijst uit dat in Rotterdam "voor"/"blanco", "tegen" en "ongeldig" op heel andere plaatsen in het spectrum te vinden zijn.

Die grafen zijn gebaseerd op de uitslagen in stembureaus. Als het patroon van uitslagen van een partij veel lijkt op die van een andere partij (de kiezers wonen ongeveer in dezelfde buurten) dan liggen de bolletjes dicht bij elkaar. Als het verband statistisch significant is, dan is er ook nog een blauw lijntje. Als partijen juist niet de kiezers uit dezelfde buurten halen (en dus ook niet concurreren om dezelfde kiezer), dan liggen de bolletjes verder uit elkaar.

Meer uitleg, zie bijv. deze televisie-uitzending rond tijdcode 23:25.

Voor Lansingerland ziet de graaf er zo uit (dank aan de gemeente voor het verstrekken van de gegevens):

Opvallend is dat in Rotterdam de "voor" en "tegen"-stem duidelijk uit elkaar lagen in andere buurten. In Lansingerland is dat niet zo. Weliswaar zit de voor-stem en de blanco-stem in de buurt van VVD en D66. Maar de tegen-stem zweeft vrij rond onderaan in de grafiek. Die heeft alleen een statistisch wat vrijmoedig lijntje met NDL, die maar heel weinig stemmen kreeg in 2014.

De tegen-stem komt per gevolg dus uit alle geledingen van het spectrum. Ook uit VVD-hoek. Ook uit D66-hoek. Anders zou de bol immers meer bovenin de graaf blijven hangen. De graaf suggereert ook dat kiezers in buurten waar CDA, ChristenUnie en Leefbaar 3B werd gestemd niet voor en niet tegen stemden: ze bleven vaker thuis. En zo komen we weer bij het begin van dit verhaal.

Nee is nee, en ook weer ja. Of zoiets:

Categorie: Lokaal