Rapport Dijsselbloem ook relevant voor onderwijs in Lansingerland

zaterdag 16 februari 2008 - *** Voorzien van naschrift op 27-2 ***
Het rapport Dijsselbloem is dan eindelijk verschenen, en zoals te verwachten nogal kritisch over het "nieuwe leren". Natuurlijk gaat het rapport niet over basisonderwijs, maar meer over het onderwijs daarna. Maar als er wordt gesproken over het toetsen van het niveau van kinderen die instromen in het voortgezet onderwijs, en het niveau als ze daar weer uitstromen, dan heb je het toch over eindtermen van het basisonderwijs. En over de CITO-toets, of een opvolger, en het verplicht stellen daarvan, en over vergelijkbaarheid van scholen. Allemaal relevant voor Lansingerland.

Het eindrapport is te downloaden via de link hieronder.

Behalve de algemene relevantie, zoals hierboven genoemd, geeft het rapport expliciet de KPC Groep uit Den Bosch een veeg uit de pan. Belangrijk om te weten, want de KPC Groep was betrokken bij de opzet van de Gouden Griffelschool in Westpolder. Zie ook de schoolgids, op bladzijde 6, als het gaat om het "nieuwe leren": "De Gouden Griffel wil hier een grote stap in zetten met ondersteuning van de KPC Groep [...]".

In het rapport van de Commissie Dijsselbloem staat op blz. 101:

"De KPC- groep (Katholiek Pedagogisch Centrum) manifesteerde zich als één van de eersten intensief op het terrein van het «nieuwe leren». Op de vraag van de voorzitter van de onderzoekscommissie tijdens een openbare hoorzitting met oud-KPC directeur of de pedagogische centra ook «denktank-gelden» inzetten voor andere vernieuwingen dan het nieuwe leren, antwoordt de heer Van den Heuvel:

«Het is interessant om te zien dat het beeld is ontstaan dat de Centra, maar dan met name KPC en APS, zich volledig hebben gestort op het nieuwe leren. Inmiddels ben ik twee jaar weg bij het KPC en ik weet de cijfers niet meer exact, maar in mijn tijd besloegen activiteiten die met het nieuwe leren waren gemoeid, nog geen 10% van het werkpakket van de twee centra. Alle andere activiteiten zijn gericht op het optimaliseren van leerprocessen die niet zo integraal anders zijn.»"

Op blz. 137 gaat het verder: "Daarnaast verdient de rol van de Landelijke Pedagogische Centra hier vermelding. De zeggenschap over het budget voor hun ondersteunende werk is geleidelijk aan verschoven van het ministerie naar de scholen zelf. Daarmee was een omslag van werken, van aanbod- naar vraagsturing, beoogd. In werkelijkheid toonden de centra, met name het KPC en het APS, zich in hun aanbod richting scholen als krachtige voortrekkers van verdere didactische vernieuwingen in de richting van het nieuwe leren." Ze waren dus sturend in het aanbod, in plaats van neutraal aanbiedend.

Van belang, gezien de opmerkingen op blz. 103: "De commissie constateert dat soms bepaalde didactieken met een impliciete dwang worden opgelegd aan leraren. Uiteraard heeft het bevoegd gezag van een school een bepaalde beleidsvisie, waarvoor commitment kan worden gevraagd van het schoolteam. In de hedendaagse schoolcultuur lijkt het echter van groot belang om de uitwerking van de beleidsvisie in nauw overleg met de betrokkenen in de school uit te werken. De heer Van Wieringen, voorzitter van de Onderwijsraad, signaleert tijdens de openbare hoorzitting dat er gaandeweg zich een ontwikkeling lijkt voor te doen, waardoor leraren minder autonoom worden."

En op blz. 96: "De commissie heeft ook mevrouw Van der Werf, hoogleraar Onderwijzen en leren aan de Rijksuniversiteit Groningen naar haar visie gevraagd. Zij heeft veelvuldig felle kritiek op het nieuwe leren geuit, met name gericht op het ontbreken van wetenschappelijke onderbouwing. Het is volgens haar nooit aangetoond dat het nieuwe leren effectiever is en zelfs niet dat het de motivatie verhoogt. Tijdens de openbare hoorzitting geeft zij aan dat al veel bekend is over hoe leerlingen leren.

«Op basis van die leerpsychologie weten wij ook hoe leerlingen niet leren, namelijk zelfontdekkend, zelfsturend, etcetera. Wij weten ook heel veel over hoe mensen hun informatie verwerken, hoe leerprocessen verlopen. Op basis daarvan kunnen wij kleine bijstellingen in bestaand onderwijs aanbrengen en op hele korte termijn kijken of dat tot iets leidt of niet. Stapsgewijs zou je dan kunnen komen tot nieuwe vormen van onderwijs. De weg is in ieder geval niet om al het bestaande weg te gooien en in de plaats daarvan iets heel nieuws te bedenken, waarvan uit wetenschappelijk onderzoek allang bekend is dat het niet werkt en niet aansluit bij de leerprocessen van leerlingen.»

Op de vraag van de commissie wat zij bedoelt met haar uitspraak over «het niet werken», antwoordt mevrouw Van der Werf:

«Dat het minder effectief is en in heel veel gevallen zelfs schadelijk! Zelfontdekkend leren, probleem gestuurd leren is niet alleen minder effectief, het is zelfs ook schadelijk, omdat het bij leerlingen niet de basiskennis aanbrengt die ze nodig hebben om op verder te kunnen bouwen, omdat het soms leidt tot allerlei misconcepties over bepaalde kernbegrippen van bepaalde vakken, omdat het soms leidt tot ongeorganiseerde kennis. Uit Amerikaans onderzoek is zelfs gebleken dat kinderen uit zwakkere milieus die geconfronteerd worden met het zelfontdekkend leren, na dat zelf ontdekken nog minder wisten dan voorheen. Dat betekent dus dat het ook nog eens een leidt tot een afname van kennis.»"

Enfin, een zeer summiere samenvatting, en ik wil geen mening opdringen. Lees vooral zelf het rapport. Zie zijn toekomstvisie op blz. 190, maar liever nog het artikel in de NRC dat hieronder staat van een leraar die publiceert over zijn vak. Geen nieuwe betonnen regelgeving, maar zoeken naar een praktische en pragmatische oplossing.

Voor de goede orde: ik maak de Gouden Griffelschool zelf mee in de onderste groepen, en ben erg blij met de manier waarop daar onderwijs wordt gegeven. Ze leren er volgens mij meer dan ik mij herinner van mijn kleutertijd, of wat een goede vriend in Utrecht vertelde over de school van zijn kinderen. Daarom bekijk ik de Gouden Griffelschool pragmatisch. Wat ook wel weer wordt ondersteund door de opmerkingen op blz. 92 dat "nieuwe leren" een containerbegrip is, en de ene school zeker niet de andere. Zo lang de drie-eenheid kennisverwerving, vaardigheden en plezier in school zo dik in orde zijn als ze nu zijn, zal ik het hardst reclame maken voor de school.

-------
Naschrift 27 februari: Zie de opmerking van de commissie hierboven op blz. 103 over "dwang". En dan de tekst in Griffelnieuws 11 (geen link ivm privacy) over het vertrek van een juf: "Zij vindt dat zij als leerkracht op een groeischool niet goed uit de verf komt. Haar karakter wil meer dan mogelijk is en daar kan zij, na veel wikken en wegen, geen genoegen mee nemen." Volgens Dijsselbloem zou de oplossing liggen in het meer betrekken van de leerkrachten bij de uitwerking van het beleidsplan dat door het schoolbestuur wordt neer- dan wel opgelegd. Een paar maanden geleden vertrok een andere leerkracht, met als reden dat zijn jong gezin moeilijk te combineren viel met de zware last van het onderwijs op de school. De commissie Dijsselbloem schreef ook op blz. 103: "Herhaaldelijk is de commissie erop gewezen dat een «nieuwe leren»-school in feite een grotere capaciteit aan docenten nodig heeft om het zelfstandig werken van leerlingen goed te kunnen begeleiden, die daarin ook specifiek zijn (na)geschoold." Uit dit alles kunnen misschien verkeerde conclusies worden getrokken wat betreft mijn bedoelingen. Ik wil alleen aangeven dat deze groeischool in haar groeistuipen misschien wat kan leren van de aanbevelingen van deze parlementaire commissie.

Categorie: Lokaal