Paars Plus is alleen populair in "Holland"

vrijdag 16 juli 2010 - Sinds 9 juni ben ik, in samenwerking met NRC Handelsblad, druk bezig geweest de verkiezingsuitslagen in kaart te brengen. Letterlijk. Ongeveer 9.550 stembureaus moesten van een adres worden voorzien, en daarna van een lengte-breedte-coördinaat. Zo ontstond de eerste landelijke kaart van de stembusuitslagen in de geschiedenis.

Vandaag kwam alles online, en met veel genoegen zag ik het harde werk van de NRC medewerkers en mijzelf terug in NRC Handelsblad en NRC Next. Mijn naam op de voorpagina van de NRC, en middenin NRC Next. Niet slecht!

Het was een ontzettende boel werk, omdat de 430 Nederlandse gemeenten geen uniform of centraal punt hebben om de adressen van de stembureaus te publiceren. Het was dus "gewoon" 70 uur bikkelen, in ongeveer een week tijd. 's Morgens, 's middags, 's avonds, en in het weekend. Elke gemeente leverde weer een stuk of 8 adressen op. In een PDF, in een huis-aan-huisblad, in een Google Maps bestand, een lijstje op een website.

Daarna moesten de adressen stuk voor stuk worden gecheckt. Gouden Regenlaan, ipv Goudenregenlaan. De Ruijter ipv de Ruyter, of juist andersom. Anders kan er niet de juiste geocode bij worden gezocht.

Daarna moet de locatie van de bolle aardbol op een platte kaart worden geprojecteerd. En tenslotte moeten overlappende bolletjes van elkaar worden gehaald.

Pas twee weken geleden kwamen de laatste adressen (één gemeente had niets online staan), en de laatste stembusuitslagen (door aanhoudend nabellen van de NRC).

Een complete verantwoording en verslag volgt nog, dus kom hier snel terug.

Duiding

Een kaart op stembureau-niveaus was nodig, omdat steden door alle samenvoegingen tegenwoordig meer een bestuurlijk bestaansrecht hebben, dan dat ze de eigen inwoners vertegenwoordigen. Denk aan Rosmalen en Den Bosch, Vleuten-De Meern en Utrecht, Hillegersberg en Rotterdam. Bij kaarten op stembureauniveau speel je de gemeentelijke stolpen weg, en krijg je zicht op wat de mensen zelf kiezen.

De kaarten geven duidelijk aan wat Rinus van Schendelen mij al zei: de oplossing van de coalitie wordt gestuurd door de diverse lobby's, en niet door het zoeken naar de beste oplossing of "nationale eenheid". Duidelijker: Paars Plus heeft ruime steun onder de "usual suspects" in de grote steden in het westen ("Holland" versus "Nederland"). Een voortzetting van het Hollands cultureel imperialisme van de voorbije decennia. Men zoekt naar een coalitie die steun heeft in de maatschappelijke groeperingen, die zich veelal bevinden in het westen, en werkt aan een coalitie die verder op weinig sympathie kan rekenen in grote delen van het land. De formateurs valt niet veel te verwijten. Ze wonen in het Westen, en daar zegt iedereen "Paars Plus, moet je doen joh!".

Ik heb de data gesplitst in "grote steden", en "rest". Zowel door te kijken naar de G30 (30 grootste steden), als naar de steden met de meeste inwoners die de helft van de stembureaus omvatten. Dat maakt voor het stemgedrag overigens weinig uit.

Daaruit blijkt dat op het "platteland" tamelijk weinig steun is voor Paars Plus. Het is echt een coalitie voor de grote steden. Komt ook door GroenLinks, dat echt een partij is van de grote steden. D66 heeft dat eveneens, maar minder.

Paars Plus lijdt op het platteland aan een grote spreiding van uitslagen (verdeeldheid in de sympathie), daarmee samenhangend ook zeer lage scores (stembureaus waar extreem weinig steun is), vrij weinig stembureaus waar meer dan 50% zin heeft in de coalitie (die steun zit namelijk in de steden), en de mediaan ligt zelfs onder 50%. Ik scoor alle coalities op vier indicatoren, wat plusjes en minnetjes oplevert. Andere coalities die minnetjes geven zijn de beide bestudeerde combinaties met de PVV (VVD/CDA/PVV met en zonder SGP), dat hetzelfde probleem heeft als Paars Plus, maar dan wat betreft de steden.

De nationale coalitie VVD/CDA/PvdA scoort niet bijzonder goed, maar wel aardig. Derde plaats. Erg goed scoort de ultra-brede coalitie die Cohen suggereerde, VVD/PvdA/CDA/GrL/D66. Eerste plaats. Maar dat ligt natuurlijk voor de hand als je alles op een hoop gooit. Bijna net zo goed scoort VVD/CDA/PvdA/SP, zilveren medaille. Een coalitie waar zowel links als rechts een secondant heeft. In meer dan 96% van de stembureaus heeft deze coalitie een meerderheid. Zowel op het platteland als in de steden. Coalities met de SP scoren trouwens sowieso vaak beter dan Paars Plus. Bijv. VVD/PvdA/SP, wat op zich niet realistisch is door het linkse zwaartepunt.

Je zou op grond van deze uitslagen kunnen pleiten voor een zakenkabinet. Laat de Tweede Kamer de ultieme vertegenwoordiging zijn van de kiezers, en dat niet verder versmallen door een regering die, of het nu Paars Plus of een VVD-SP tandem moet zijn, een verstandshuwelijk is.

Bovenstaand verhaal werk ik nog verder uit, en mijn eigen kaarten komen dan ook online. Tot zover alleen even (tijdelijk) het artikel uit de NRC.

E.e.a. is tot stand gekomen dankzij veel werk en tips van Arlen en Thalia van NRC Handelsblad.

De data

Voor de herhaalbaarheid van mijn onderzoek zal ik de data die ik niet online kon vinden op het internet zetten. Alle andere adressen zijn online te vinden, net als ik heb gedaan, in ongeveer 90 uur werk. Wie zich de tijd wil besparen kan ze ook bij mij kopen. Dan krijg je een CSV-bestand met alle adressen, plus de geocodes. Kostprijs 1.200 Euro ex. BTW. Een voorproefje: zoek eens de adressen van de stembureaus van Waalre. En dat dan nog 429 keer.

Categorie: Lokaal