Motie VVD Lansingerland

dinsdag 12 oktober 2010 - ***UPDATED 14/10*** De gemeente Lansingerland loopt gerede kans om op korte termijn een "artikel 12"-status te krijgen. Daarbij zullen de kosten voor burgers en bedrijven fors oplopen. Op Rijksniveau heeft premierskandidaat Rutte gezegd: "We beginnen bij ons zelf" (in de persconferentie van 30 september). Omdat de VVD een coalitiepartij is met 2 wethouders, het verkiezingsprogramma van de VVD juist het snijden in eigen vlees buiten beschouwing laat, er veel kritiek is op het aanstellen van vijf wethouders voor onze gemeente, en er nu een algemene ledenvergadering is, is het opportuun de leden om een uitspraak te vragen.

Door keuzes in het verleden is het zo geregeld dat de gemeente nogal veel kosten maakt met alle bouwprojecten, en waarbij projectontwikkelaars (behoorlijk) uit de wind worden gehouden.

Toenmalig wethouder van Financiën Dick van Vliet (CDA) in mei 2009:
"Meestal is het zo dat gemeenten het aan projectontwikkelaars overlaten om de grond voor nieuwbouwplannen te kopen. Maar Vinexgemeenten hebben dikwijls een actief aankoopbeleid en dat geldt voor Lansingerland als fusiegemeente dubbel. Dat heeft voordelen, omdat je de plannen dan sneller kunt uitvoeren, maar pakt in een financieel ongunstige situatie, zoals we die nu kennen, nadelig uit". "Als we die grond nu zouden moeten kopen, zouden we ons wel even bedenken".

Er is geen vrije verhouding tussen gemeente en projectontwikkelaars. Zeg maar dat de gemeente eigenlijk slim is om de grond te kopen, en hoopt die later willekeurig door te verkopen. Nee, grond is vaak al vergeven aan een projectontwikkelaar met een bouwclaim. Die eeuwig is. Wethouder Den Uil gaf in mei 2009 in De Heraut "aan dat hij met een aantal ontwikkelaars in gesprek is over de bouw van goedkope woningen, maar wees er op dat een ontwikkelaar die een bouwclaim heeft, en daarbij een bepaald concept voor ogen heeft, niet zo makkelijk zijn plannen aanpast. En de gemeente beschikt niet over eigen grond waar ze op kan bouwen wat ze wil." In 2007 stond over Wilderszijde in De Heraut: "Een projectontwikkelaar heeft grond aan de gemeente overgedragen in ruil voor een bouwclaim van 1500 woningen." De projectontwikkelaar wacht betere tijden af voor zijn plannen, en de gemeente, de burger, betaalt de rente.

Dus: de gemeente heeft verkeerd, en dom, gegokt, en de burger kan er straks voor opdraaien. De projectontwikkelaars zitten op rozen. Het college krijgt minder te doen (curatele), en draait lekker door met een wethoudersaantal dat alleen te snappen is uit politieke overwegingen, niet financiële of efficiency.

Alleen het project Wilderszijde (woningen in een slecht woonklimaat onder de 20Ke-zone van Rotterdam Airport, naast de HSL, naast de verbrede N209, en er ligt ook nog een gasleiding) kost de gemeente 50.000 Euro per week. En zo zijn er nog meer bouwprojecten. Per mail hoorde ik dat het uiteindelijk gaat om een bedrag van ongeveer 50 miljoen, omdat er geen huizen en gebouwen voor bedrijven staan. Alleen het renteverlies per maand wordt in de vele tienduizenden euro's begroot.

(20Ke betekent ongeveer 10% mensen met ernstige geluidshinder. Voor Wilderszijde valt door cumulatie van diverse geluidsbronnen dat percentage nog hoger uit.)

Bij de behandeling van de Begroting 2011-2014 sloot burgemeester Van Vliet niet uit dat de "artikel-12" status wordt aangevraagd.

"Artikel-12" slaat op artikel 12 van de Financiële-verhoudingswet uit 1897. In die situatie komt de gemeente onder curatele van de Rijksoverheid. De gemeente krijgt extra geld, maar mag (veel) minder beslissen over het eigen beleid. Het komt er dan op neer dat het college van Burgemeester en Wethouders minder beleidsvrijheid heeft, en ook dat zowel gemeenteraad als burgers minder invloed kunnen uitoefenen. Het wordt algemeen gezien als een blamage, mede vanwege dit democratisch tekort.

Van belang is dat de gemeentelijke lasten omhoog gaan. In de Begrotingspositie Utrechtse Gemeenten staat een actuele beschrijving van wat dat voor 2010 betekent.

"Voor het verkrijgen van een aanvullende bijdrage uit het gemeentefonds op grond van bijzondere financiële omstandigheden (toelating tot artikel 12 Fvw) moeten gemeenten onder andere voldoen aan het redelijk peil van belastingheffing. De onroerende zaakbelastingen (OZB) maken hiervan deel uit. Het normtarief in procenten van de OZB is voor 2010 gebaseerd op het gemiddelde van de rekentarieven 2010, met een opslag van 20%. Dit normpercentage voor 2010 is vastgesteld op 0,1164%.

Dat wil zeggen dat een gemeente die in aanmerking wil komen voor de bijdrage op grond van art 12 Fvw de volledige belastingcapaciteit benut moet hebben. Voor de OZB heffing komt daar nog een opslag bij van 20%. Ook de rioolheffing en de afvalstoffenheffing moeten tot 100% dekking opgetrokken zijn."

Dat percentage van 0,1164% is gepubliceerd in een circulaire van het Gemeentefonds, en bepaald door de beheerders daarvan.

Hoe zit het met Lansingerland? Het tarief voor 2010 is 0,0934%. Bij een artikel-12 status gaat dat tarief dus 25% omhoog.

Gelukkig zijn in Lansingerland de rioolheffing en afvalstoffenheffing (voor zover ik kon vinden) al 100% kostendekkend.

In een tussenrapportage van de Gemeente Boarnsterhim (een van de gemeenten die nu een art. 12-status hebben) staat dat daarmee de kous niet af is. "Bij het artikel 12-onderzoek naar de financiële situatie van een artikel 12-gemeente is het van belang dat er beschikt kan worden over de juiste en voor het onderzoek noodzakelijk en relevante gegevens. Welke gegevens relevant zijn wordt bepaald door de inspecteur aan de hand van de specifieke omstandigheden die zich bij de gemeente voordoen."

Zo moet die gemeente al haar beheerplannen "artikel 12-proof" maken, en werd bijv. gekeken naar een "convenant herstructurering tussen de gemeente en de woningbouwcorporatie". Eventuele reserves moeten worden opgegeten.

Gezien deze situatie is het redelijk als ook vanuit het college een offer wordt gebracht. Het gaat niet om een straf, maar om een voorbeeldfunctie. Een teken de pijn te voelen, en te delen.

Als in het verkiezingsprogramma van de VVD Lansingerland al een uitspraak over "in eigen vlees snijden" had gestaan, was een motie niet nodig geweest. Maar dat staat er niet in.

Wel werd in de campagne een punt gemaakt van lage lokale lasten.

Een uitspraak is nu nodig, zodat er een soepele overgang kan plaatsvinden. De kogel hoeft uiteindelijk pas door de kerk als de art. 12-status zo ver is, er moet een keuze gemaakt worden welke wethouder (de nieuwe wethouder Financiën, of de al langer zittende lijsttrekker, bij voorkeur via een ledenraadpleging), en er moeten afspraken worden gemaakt over het beperken van het wachtgeld. Ook de stemverhoudingen in het college moeten worden besproken. Het is niet ongebruikelijk dat de overblijvende wethouder in de besluitvorming méér dan zijn eigen gewicht vertegenwoordigt.

Na het vertrek van een VVD-wethouder bestaat het college van Burgemeester en Wethouders nog uit 2 VVD (waaronder burgemeester), 2 Leefbaar 3B (behalve als zij ons voorbeeld volgen), 1 ChristenUnie.

Meer toelichting is niet nodig, de tekst van de motie spreekt wel voor zichzelf.

Categorie: Lokaal