Caleido: "Gauw heien en bouwen"

woensdag 16 maart 2011 - De uitspraak "Gauw heien en bouwen" van de wethouder Bouwen vat de prioriteit van Lansingerland samen. Een charme-offensief "Veiligheid Voorop" is dan niet geloofwaardig. De PvdA heeft gevraagd om de adviezen van de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond nog een keer na te laten kijken. Waar krijgen ze mee te maken?

Met veel geweld o.a. op Twitter werd gisteren de campagne "Veiligheid Voorop" gelanceerd in onze gemeente.

De gemeente vraagt u: "Is uw woning wel brandveilig genoeg? Bent u zich bewust van de risico's?"

Zelf vind ik dat enorm komisch, zulke stuntelende bestuurders. Want natuurlijk moet je in Lansingerland volstrekt niet geloven wat de gemeente vertelt. De gemeente kan je zo maar een woning verkopen "rustig gelegen in de luwte van het dorp", pal naast de HSL. Of een woning binnen de 20Ke-zone van Rotterdam Airport. Of in de letaliteitszone van de hogedruk gasleiding in Rodenrijse Zoom. De letaliteitszone bij de ramp van Moerdijk is niet de zone waar as neersloeg in de groentetuintjes. Die zone komt daarná. De letaliteitszone is waar doden vallen in geval van een calamiteit.

Ik kan mij niet voorstellen dat de gemeente dit wantrouwen structureel wil nastreven. Maar het ligt er zo dik bovenop.

"Is uw woning wel brandveilig genoeg?", vraagt de gemeente? Weet u dat u in een groot deel van Rodenrijse Zoom en Caleido, volgens de gemeente zelf, meer kans maakt op een fakkelbrand in uw woonkamer of de slaapkamer van de kinderen dan op 1 miljoen in de Postcode- of Staatsloterij? "Bent u zich bewust van de risico's?", vraagt de gemeente? Weet u dat aan de Meerweg een aantal woningen dichter tegen de benzineleiding aan staan dan wettelijk toegestaan? En alleen omdat de gemeente een betaald advies van de Milieudienst Rijnmond DCMR om het aan de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR) te vragen in de wind sloeg? Weet u dat u volgens de GGD, in onderzoek betaald door de gemeente, kans maakt op gezondheidsproblemen als u in de buurt van de HSL gaat wonen? Weet u dat de speelplaatjes bij Caleido haast bovenop een benzineleiding van Defensie liggen? Graaf maar niet te diep in de zandbak, jongens!

Het lijkt op iemand die je huis binnenkomt, alle kranen opendraait, en een dweiltje geeft: "niet vergeten te dweilen"! In een vorig leven sprak ik met medewerkers van de reclassering. Die vertelden over het probleem van gewetenloosheid bij jonge criminelen. Ze vonden het alleen erg dat ze gepakt werden, maar hadden volstrekt geen beleving bij hun slachtoffers. Een treffende analogie. Nee, ik noem de bestuurders van onze gemeente geen criminelen, ik noem ze gewetenloos.

Bij Caleido is het niet anders. Vanzelfsprekend kon de gemeenteraad uiteindelijk vorige week niet anders dan instemmen om de woningen toch daar neer te zetten. Het zou onmenselijk zijn om nog langer te delibereren. Het enige alternatief zou zijn de mensen een andere, wel veilige, woning aan te bieden. Wat dat betreft heeft de gemeente het model voor de toekomst gevonden. "Gauw heien en bouwen": eerst woningen verkopen, daarna pas de veiligheidsrisico's, die naast zich neer leggen, en daarna pas het bestemmingsplan. De democratie en waarborgen uitgeschakeld.

De gemeenteraad is slechts "onaangenaam verrast" (zie de Heraut) dat Burgemeester en Wethouders van Lansingerland de adviezen van de Veiligheidsrisico over veiligheidsaanpassingen aan de woningen in de wind slaat. Er werd op aangedrongen in de zienswijze van het ministerie van VROM (nu: Infrastructuur en Milieu), maar dat was maar een "formaliteit".

Hoe zit dat? Mij is verteld dat het onderdeel externe veiligheid een erg lastig onderwerp voor gemeenten blijkt te zijn, dus niet alleen voor de gemeente Lansingerland maar voor veel gemeenten in Nederland. Dat had ik al eens meegekregen toen ik mocht spreken op een congres over regelhandhaving.

De wetgever heeft in het kader van externe veiligheid een doel voor ogen gehad: "het beperken van de risico's waaraan burgers worden blootgesteld en te brengen tot een voor het bevoegd gezag aanvaardbaar niveau". Maar de uitvoering van andere wettelijke taken en de koppeling met andere besluiten (o.a. jurisprudentie) zorgt voor beperkingen. Zo zijn aanvullende bouwkundige maatregelen aan een gebouw (hittewerende gevel e.d.) in het kader van externe veiligheid voor een gemeente niet afdwingbaar richting de ontwikkelaar. Aangezien het bouwwerk dient te voldoen aan het bouwbesluit (interne veiligheid) en de aanvullende maatregelen een extra eis is, houdt dit geen stand wanneer het voor de rechter zou komen. Verder zijn maatregelen die een Veiligheidsregio in het kader van externe veiligheid adviseert hoofdzakelijk niet ruimtelijk relevant, of kunnen niet in het bestemmingsplan worden verwerkt. Hooguit kan er iets opgenomen worden in de toelichting van een bestemmingsplan maar niet in de planregels, hierdoor vindt geen borging plaats van de voorgestelde maatregel. Er is binnen de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond en de Milieudienst Rijnmond DCMR aandacht voor deze problematiek. Samen met enkele gemeenten, maar ik ga ervan uit dat Lansingerland daar niet bij hoort. "Veiligheid voorop" roepen is veel makkelijker.

Met andere woorden: ook al zou de gemeente eisen dat de brandwerende maatregelen aan de woning werden genomen, dan zou de bouwer dat gevoeglijk naast zich neer kunnen leggen. De omdraaiing van de procedure is nu compleet.

1. De gemeente wil bouwen pal naast een leiding waar gevaarlijke stoffen doorheen gaan. En gaat er voor het gemak vanuit dat het niet zo gevaarlijk is. K2 ipv K1. Maar vergist zich een factor 10 in het risico, en trekt veel landelijk gebied in de berekening om de personendichtheid (blz. 31 van de PDF in deze link) laag te houden, zo komt het mij voor.

2. De woningen worden verkocht. Één op de drie heeft maar "prijs", dus de mensen zijn heel blij dat ze zijn ingeloot.

3. Een veiligheidsadvies wordt ingewonnen bij de Veiligheids Regio Rotterdam (VRR). Die is opgericht voor dat soort zaken, maar een natuurlijke hinderpaal voor gemeenten met het motto "Gauw heien en bouwen". De VRR benadrukt dat het echt om een gevaarlijke K1-leiding gaat.

4. De gemeente raffelt zienswijzen af, òf met veel geld (transportbedrijf uitkopen), òf door te stellen dat het alleen formele punten zijn (nee, VROM wil voor de grap naleving van de brandeisen?).

5. De gemeente stelt bestemmingsplan vast, en legt veiligheidseisen naast zich neer.

6. De bouwer bouwt de woningen alsof er geen K1-leiding ligt. Bewoning in drie lagen (slaapkamer op zolder in verkoopdocumentatie), in plaats van twee lagen, zoals in de aanvraag van de veiligheidsadviezen. Met ruime glaspartijen naar de brandstofleiding toe, binnen 40 meter.

Meer lezen over het gedrag van gemeenten als Lansingerland en hun colleges en gemeenteraden? Zie het uitgebreide rapport van VROM van augustus 2010.

Het gaat daarin duidelijk om een "bestuurlijk gemotiveerd oordeel". Niet iets dat gewone mensen zouden doen of accepteren, maar de afweging van gemeenten. Gevangen in coalitie-/oppositieverhoudingen. Kampend met gebrekkige ambtelijke ondersteuning. In tijdnood door eigen falen en bouwdrang. Willen we "Gauw heien en bouwen", of "Veiligheid voorop"?

Alles wordt door VROM samengevat met de "aanvaardbaarheid van de kans op een ramp met een bepaalde omvang". En in Lansingerland is alles blijkbaar al gauw aanvaardbaar.

In het kader van de deregulering zeggen gemeenten altijd dat ze zelf heel goed kunnen bepalen wat aanvaardbaar is. In de Lansingerlandse praktijk betekent dat dat puur wordt gekeken naar de wettelijke (steeds ruimere) mogelijkheden, en die volledig worden genomen. Zonder "Veiligheid Voorop" of rekening houdend met de gezondheidsbelangen van de inwoners.

Categorie: Lokaal