HSL kost nog 1,5 miljard om "af te bouwen"

dinsdag 22 november 2011 - NRC Handelsblad heeft vanavond een groot artikel over de boekhouding rond de HSL. Morgenavond leg ik op RTV Lansingerland uit dat het allemaal "virtueel geld" is. En dat het sowieso niet blijft bij 390 miljoen.

Goed van NRC dat ze het sommetje van de minister overdoet.

De minister schreef dat ze een failliet van de exploitant van de HSL, HSA, wil voorkomen, omdat dat 2,4 miljard euro kost. Geld dat al is uitgegeven, begroot voor allerlei zaken.

Daarom is het plan om een reeks maatregelen te nemen, en dan is er onder de streep een rest van 390 miljoen.

NRC zegt dat dat niet klopt. Er wordt namelijk ook 200 miljoen weggehaald bij Financiën ("Ten slotte is bij Miljoenennota 2012 een reservering getroffen van 0,2 mld euro op de Aanvullende Post Algemeen, die nu wordt ingezet."), en de minister telt 400 miljoen aan inkomsten mee tussen 2025 en 2028. Dat is een periode die niet valt onder de concessieperiode waar de minister over spreekt. En ook niet onder de originele concessieperiode 2009-2024. Zo komt NRC dus aan totaal 1 miljard verlies.

Maar dat is net zo boekhouden als de minister doet.

Zoals ik morgenavond uitleg is het allemaal "virtueel geld". Aan de ene kant rondpompen van echt geld, en goochelen met kostenplaatsen binnen de Rijksoverheid. En het wegtrekken van belastinggeld dat anders aan iets anders zou worden vergooid. Anderzijds staat en valt alles met de verwachting dat de HSL 101 tot 141 miljoen euro per jaar opbrengt.

Maar vooral gaat het om geld dat er nooit is geweest, en toch is uitgegeven. PolitiekActief.Net publiceerde in februari van dit jaar het volledige McKinsey-rapport waarvan destijds delen van de exploitatievooruitzichten voor de Tweede Kamer geheim werden gehouden. Volgens McKinsey, en ook de Berkelse eigen productie van prof. Muller, kan de HSL geen winstgevende operatie zijn. De 2,4 miljard verwachtingen anno 2009 zijn net zo vloeibaar als de 2 miljard anno 2011 of de 1,4 miljard die NRC veronderstelt.

Eventuele baten kunnen er alleen zijn door het laten rijden van treinen, die ook nog eens gevuld moeten zijn met passagiers en/of vracht.

De dienstregeling wordt begrensd door de afgesproken geluidsnorm, die specifiek is voor de HSL, en het project onderscheidt van bijv. Schiphol, militaire vliegvelden, het hoofdrailnet, of snelwegen. Een norm waar nu niet meer aan getornd kan worden, omdat er inmiddels woningen en scholen en bedrijven vlak naast het spoor zijn gebouwd, uitgaande van die norm. En er zijn wettelijk ook weer normen voor het binnenklimaat van woningen. Er is dus geen weg terug.

De NS heeft op 17 november een folder online gezet, gebaseerd op de plannen die de minister op 18 november bekend maakte. De doorlooptijd van zo'n folder is toch minstens een week. Conceptiedatum ligt rond 5-10 november 2011.

Op blz. 5 in die folder staat dat de NS 6 treinen per uur wil laten rijden over de HSL. Op dit moment is er een halfuurdienst, waarbij de dienstregeling al over de geluidsnorm gaat. Het is duidelijk dat die folder pure fantasie is.

Om dat op te lossen zou kunnen worden gedacht aan een Dak op de Bak bij Lansingerland. Zoals te zien in de uitzending van Hart van Nederland van afgelopen vrijdag. Die kost pakweg 200 miljoen.

Voor de andere knelpunten langs het traject, Roelofsarendsveen, Rijpwetering, Hoogmade, Hazerswoude,
Zoetermeer, Breda en Zevenbergschen Hoek (vraag 27 hier) zijn maar twee opties mogelijk.

Volgens het rapport door Lloyd's werken alleen geluidsschermen goed. Verhogen en/of verbeteren (want er is ook onduidelijkheid over de deugdelijke aanleg).

Een andere optie is deels aanpassen van woningen (circa 30.000 euro per woning, en op vruchtgebruik buitenruimtes moet waarschijnlijk worden afgeschreven), of het onteigenen van dichtbijgelegen woningen.

In ieder geval moet de geluidszone, waar nog niet gebouwd is, worden opgerekt.

Dit alles levert naar een dikke-duim-schatting pakweg 0,5 miljard extra kosten op, die nu nog niet zijn begroot.

Zo komen we op 1,5 miljard.

Dit alles is buiten beschouwing gelaten:

* Om andere treinen over de HSL te laten rijden moeten ze worden aangepast voor het voltage en/of de treinbeveiliging van de HSL. Die beide anders zijn dan op het hoofdrailnet. Of er moeten treinen worden geleasd, of andere treinen besteld.

* Als de V250-treinen van AnsaldoBreda niet meer komen, of uiteindelijk niet goedgekeurd worden en niet inzetbaar zijn, of te hoge onderhoudskosten hebben (uitgaand van ervaringen in andere landen), wil men men misschien wat anders proberen. Die treinen zullen duurder zijn dan de budget-treinen van AnsaldoBreda.

Luister morgen naar RTV Lansingerland.

***Update 23:55: Verwijzing McKinsey en Muller toegevoegd

***Update 23/11: zie ook dit artikel in de Nationale Transportgids.

Categorie: NatioEuro