Zoetermeer betaalt 3,9 mln extra aan Bleizo

woensdag 9 juli 2014 - Het Bleizo-project blijkt voor de gemeenten Lansingerland en Zoetermeer volstrekt geen vetpot. Net als de gelijksoortige regeling Hoefweg. Tot overmaat van ramp wordt de hele verwachte winst van Hoefweg in Bleizo gestoken. En Zoetermeer moet 3,9 miljoen méér betalen dan Lansingerland aan het gezamenlijke project. Hoezo?

De gemeenschappelijke regelingen Bleizo en Bedrijvenschap Hoefweg zijn samenwerkingen waarbij Zoetermeer en Lansingerland voor 50% belanghebbende zijn, in gelijke mate risico's dragen, en de opbrengsten gelijk delen.

In theorie, dan. Want die opbrengsten zijn nogal laag, voor de gemeenten. Het projectbureau, dat steeds maar mooie dingen verzint, is de grote winnaar. In 2010 liet Leefbaar 3B in de commissie optekenen:

"Voor directie en secretariaat wordt jaarlijks 350.000 euro gerekend, voor 3 dagen/week. Dit is nogal een groot bedrag."

Pas later is de beloning gerelateerd aan de inzet van uren.

De accountants van Deloitte hadden kritiek op de Jaarrekening 2009 dat de inhuur van een medewerker niet Europees was aanbesteed:

"Door de financiële omvang van het inhuurcontract en met het oog op de optie tot uitbreiding van de werkzaamheden was het risico dat de drempel van 193.000 euro voor Europese aanbesteding wordt overschreden."

Al eerder konden we in "aanvullende informatie" lezen dat alleen Hoefweg nog een paar miljoen zou kunnen opleveren, maar Bleizo blij mag zijn met 0 (in plaats van fors verlies).

Dat was informatie van januari 2013. Nu blijkt er ook een "Toelichting Grondexploitatie & Risicoanalyse" van januari 2014 openbaar online te hebben gestaan op de site van de gemeente. Onder deze link. Wie die link intikt in het zoekvak van Google kan in de cache het hele document nog lezen.

Ik heb aan de gemeente gevraagd om de originele versie opnieuw te publiceren. Onze gemeente is sterk in cryptische antwoorden, en deze is vast de winnaar van de Paarse Krokodil 2014:

"De toelichting van een externe partij(Stadkwadraat) staat niet op onze website. Hieronder staat de opsomming wat wij naar aanleiding van jouw vraag hebben onderzocht:

# Link in Google is alleen te vinden door in het geheugen van Google te zoeken. De link bestaat niet meer.

# In het CMS systeem is niets te vinden over dit document. Ook niet of het er tijdelijk heeft op gestaan.

# In het webarchief is niets over dit onderwerp te vinden.

# In het RIS is hierover ook niets terug te vinden." (RIS=raadsinformatiesysteem)

Interessant aan dit document is hoe ook in januari 2014, ná het verschijnen van het Rekenkamer-rapport over slechte risico-afdekking van Bleizo, nog wordt omgegaan met risico's. Zie genummerde bladzijde 6:

"Gedurende het jaar 2013 is een aantal risico's doorgevoerd in de grondexploitatie. Dit heeft ertoe geleid dat het saldo van de grondexploitatie per 1-1-2014 negatiever is geworden. Het totaal (het saldo) aan risico's en kansen is echter ook verlaagd met als gevolg dat de benodigde weerstandscapaciteit lager is geworden."

Wel beschouwd slaat het nergens op. Je vraagt je af waarom ze dingen geheim willen houden. Is het vanwege echte redenen, als omschreven in de Wet Openbaarheid van Bestuur, of omdat ze gewoon bang zijn om te worden uitgelachen als alles door iedereen te lezen is?

Wie wel eens zich heeft verdiept in beleggingsproducten herkent bij Bleizo misschien het model van een beleggingsproduct waarbij tevoren al alle kosten in rekening zijn gebracht, zodat het rendement uiteindelijk 0 is. De uitgever van het product maakt winst, maar de belegger krijgt hooguit de inleg terug. In dit geval zijn de gemeenten de beleggers, het projectbureau heeft de rol van uitgever.

En krijgen die gemeenten hun inleg nou terug? Cruciaal in alle scenario's (zie 1, 2 en 3) is dat er een station moet komen. Niet in de echte wereld, natuurlijk, maar in de wereld van de Bleizo-aanhangers.

En wat kost dat station nou eigenlijk? Daar heb ik al het nodige over gezegd, maar nu eens de koe bij de horens gevat, en het uitgewerkt met de informatie uit de brief aan de raad van 17 juni 2014. Let op: de gemeente heeft de hele site door elkaar geklutst, en documenten van vóór het webarchief uit 2012 zijn verdwenen. Recentere documenten, zoals deze brief, komen vaak niet zo maar op het scherm. Er staat dan: "403 Forbidden. U heeft geen toegang tot deze pagina." Vraag de browser dan te herladen, dan komt het document alsnog op het scherm.

Daarin staat dat het station 123 miljoen kost, inclusief 5,5 miljoen die moet worden betaald aan NS om er een trein te laten stoppen. Zoals bekend is NS niet overtuigd van het belang van Bleizo, maar op grond van nieuw beleid wordt een station bediend met treinen zo lang er voor wordt betaald. NS loopt dan geen risico. Dat kost in dit geval 5,5 miljoen, waarvan 1 miljoen wordt betaald door de Gemeenschappelijke Regeling Bleizo, dus een half miljoen voor rekening van Lansingerland.

Van de 123 miljoen voor Bleizo wordt 19% gedragen door de Gemeenschappelijke Regeling Bleizo. Dat is ongeveer 24 miljoen, volgens de brief. Of 23,4 miljoen wie het sommetje maakt. 10,5 Miljoen daarvan was voor de aanleg van de Verlengde Oosterheemlijn (in Zoetermeer) en het voorlopig ontwerp van de vervoersknoop, en daarover was al een akkoord. Blijft ongeveer 13 miljoen over. Eerst werd het geschat op 12,5 miljoen, wat zou moeten komen uit de grondexploitatie, waar Zoetermeer garant voor zou staan, maar dat rendement blijkt 0,0 te zijn. Zoetermeer is nou ook weer niet gek.

Dus is verzonnen om 4 miljoen uit een risicoreserve te gebruiken. Daarvan is dus 2 miljoen geld uit Lansingerland. Resteert 13-4=9 miljoen.

Dan blijkt er een half miljoen verlies te worden verwacht op Bleizo, in plaats van 0,0. Let op: hierdoor wordt het Lansingerlandse deel van een kwart miljoen dus gecompenseerd, overgeheveld uit Zoetermeer. Door de nieuwe risiconame van 9,5 miljoen van Zoetermeer volgens de brief. Het gat is nog 9-0,5=8,5 miljoen.

Dit is nog niet het hele verhaal. Opeens wordt de winst van de Gemeenschappelijke Regeling Hoefweg erin geschoven. Zoetermeer mag daar de eerste winst uit nemen. Nou werd die eerder maximaal geschat op 6 miljoen, en inmiddels op 5 miljoen, waarvan dus 2,5 miljoen "sigaar uit eigen doos". Niettemin levert Lansingerland 2,5 miljoen nieuw geld uit een ander budget. 2,5 Miljoen waarvan anders heel leuke dingen konden worden gedaan. 2,5 Miljoen die er nog niet zijn, die verwacht worden. Grondspeculatie, dus.

Het gat is nu gedaald tot 8,5-5=3,5 miljoen. En dat geld past Zoetermeer, na de afdracht aan de GR Bleizo, aan de GR Hoefweg, bij. Plus een kwart miljoen voor de compensatie voor het verlies op de grond.

Totaal betaalt Zoetermeer 13,62 miljoen aan het station van Bleizo, en Lansingerland 9,75 miljoen, in de verdeling 61%-39%. Het verschil is 3,87 miljoen. De regio Haaglanden betaalt ongeveer 84,9 miljoen, de Stadsregio Rotterdam 3,7 miljoen, het Rijk ongeveer 11 miljoen. Volgens de opgave van de brief.

Zie hier alles in PDF, en hier in Excel.

Als straks de ondernemers van de schaatsbaan, het pretpark, de onderwijsinstelling, het Greenport-centrum, de kantoren, enz. een of andere korting willen, of uitstel van betaling, of iets anders, dan is daar geen geld meer voor. Alle ruimte is opgemaakt in dat station.

Als de Gemeenschappelijke Regeling Bleizo, vanuit de eigenstandige verantwoordelijkheid om te handelen, dat soort kortingen of betalingsregelingen afspreekt, komen ze op het bord van Lansingerland en Zoetermeer terecht. In de risico's is daarover niets vermeld.

Wordle: