Gezondheidskundige vertaalslag over HSL in GGD-rapport

donderdag 18 november 2010 - ***Update*** In opdracht van de gemeente Lansingerland is een onderzoek naar de kwaliteit van de gezondheid in relatie tot de HSL uitgevoerd. De huidige gezondheidssituatie van de inwoners van Lansingerland is goed, maar de toekomst ziet er donker uit.

De gemeente schrijft in haar persbericht: "De kwaliteit van de gezondheid van de inwoners van Lansingerland die in de buurt van het HSL-tracé wonen, varieert van zeer goed tot vrij matig. Voor mensen die wat verder van de HSL afwonen is de milieugezondheidskwaliteit zeer goed."

Het rapport is net binnen (16/11, 17:34), en door mij technisch voorbewerkt om het beter downloadbaar, en daarna doorzoekbaar te maken. Het gemeentelijk persbericht heb ik ervoor geplakt.

***Update 17/11: de gemeente heeft het rapport nu ook zelf online staan in de lijst van Brieven en Memo's van november. De versie van de gemeente is niet doorzoekbaar, en je kunt niet copy-pasten. De versie hieronder is gebaseerd op het origineel van de gemeente, maar doorzoekbaar en je kunt wel copy-pasten. 1,5 Megabyte, in plaats van 10 megabyte. En het is veel kleiner door handiger gebruik van het PDF-bestandsformaat. Als de gemeente van de GGD de originele tekst als PDF zou hebben gekregen, dan was die nog handzamer.

De gemeente heeft ook een begeleidende brief geschreven, waarin ze proberen het rapport onderuit te halen. De bug in de gemeentelijke website is gelukkig opgelost. Wie een doorzoekbare en copy-paste versie van de brief wil, klik hier.

De gemeente houdt de raadsleden voor: "Het rapport is gebaseerd op de door de DCMR gemaakte berekeningen en aannames, waarvan de validiteit nog ter discussie staat." Op meerdere plaatsen worden de DCMR-cijfers "omstreden" genoemd. Mja, maar dat was onderzoek in opdracht van de gemeente zelf, blijkbaar omdat de expertise bij de gemeente ontbreekt. En, van de door DCMR gemaakte geluidskaart is bekend dat die wat betreft de HSL voorlopig is, maar dat de werkelijke situatie nog erger is. Dat laat het college maar even weg. Typisch weer zo'n gemeentelijke ontkenning van de werkelijkheid... Je bestelt een rapport, dan komen de bevindingen je niet goed uit, en dan ga je zagen aan de expertise... Huur dan andere mensen in??? De gewenste "spin" van het college druppelt door in een aantal media: "Goede gezondheidssituatie in Lansingerland". Een betere samenvatting zou zijn: "HSL bedreiging voor gezondheidssituatie in Lansingerland, vooral in de buurt van het spoor". "Toevallig" liggen de meeste bouwprojecten waar de gemeente mee in de maag zit in de buurt van het spoor...

Kijk, op een verjaardag en aan de borreltafel is het niet vreemd als na een al dan niet beredeneerd verhaal een toehoorder zegt: "Dat geloof ik niet". Maar hier gaat het om een overheidsorganisatie met een zorgplicht, een verantwoordelijkheid. Die huurt bureaus in die op een redelijk wetenschappelijke wijze tot een beredeneerd oordeel komen over een kwestie. Als je dat niet accepteert, moet je daar een onderbouwde tegenredenering tegenover zetten. En die ontbreekt. De gemeente heeft immers juist experts ingehuurd, omdat die in de eigen organisatie ontbreken.

De gemeente is al niet meer geloofwaardig met de stelling op de eigen website over de bouwprojecten naast de HSL "rustig gelegen in de landelijke luwte van het dorp". Recentere verkooppraatjes laten dat van de luwte en rust weg, en wijzen op de "relatief (!) rustige, veilige en sociale omgeving". En nou blijkt dat veilige straks dus ook al niet waar te zijn... Is dat nou sociaal, dan, van de gemeente?

Nu ook nog is gebleken dat, volgens het (voormalige) ministerie van Verkeer en Waterstaat, de bestemmingsplannen Parkzoom en Plaszoom verkeerd zijn doorgerekend op geluidsproblemen, wanneer gaat de gemeente de bevolking recht doen?

Samenvatting van de analyse

De GGD schrijft nogal diskwalificerende dingen over de HSL, en geeft tussen de regels de gemeente wat huiswerk.

* De HSL is verkeerd aangelegd; er is bij de planning uitgegaan de geluidseffecten van gewone treinen in plaats van hogesnelheidstreinen

* In de (nabije) toekomst is het aantal ernstig gehinderden aanzienlijk, zelfs als wordt gesteld dat de nieuwe definitieve treinen (AnsaldoBreda V250, pas geleverd vanaf 2011 in termijnen) 6 dB stiller zijn

* "Als gevolg van een treinpassage is met name in de eerstelijnsbebouwing verstoring van een gesprek mogelijk. Dat geldt zowel buitenshuis als binnenshuis." Gecombineerd met de Wet Geluidhinder komt de gemeente niet weg met het verhogen van geluidswaarden, en moeten ze wat doen aan (in ieder geval) het binnenklimaat van een groot aantal woningen.

* "De verwachting is dat het geluid van de HSL meer slaapverstoring veroorzaakt dan normaal treinverkeer. Dit betekent dat het verwachte percentage ernstig slaapverstoorden volgens de berekeningen twee keer zo hoog wordt dan op dit moment."

* En: de HSL zoals die er nu ligt, heeft weinig te maken met de oorspronkelijke besluitvorming, vastgelegd in het Tracébesluit. De eindsituatie qua geluidsoverlast voorspeld in het Tracébesluit is nú al bereikt met een beperkte dienstregeling. Overigens is die dienstregeling al opgevoerd ten opzichte van de situatie die in het DCMR en GGD-rapport is onderzocht.

* De samenvatting van de gemeente dekt de lading van het GGD-rapport volstrekt niet. Sterker nog, er zijn inmiddels rapporten over de HSL verschenen van gerenommeerde instituten als Peutz, DCMR, Sight, TNO en nu de GGD. In opdracht van het (voormalige) ministerie van VROM, van Verkeer en Waterstaat, van de gemeente Kaag en Braassem en de gemeente Lansingerland. Allemaal wijzen ze op grote structurele tekorten van de HSL. Nu dus met gezondheidsschade als risico. In lijn met Duits onderzoek. En het enige dat de gemeente eruit haalt is dat de huidige gezondheidssituatie "goed" is. Ja, ten tijde van de meting, want de dienstregeling is alweer opgevoerd richting de scenario's waarin de meters in het rood gaan. De gemeentebelangen met de braakliggende bouwgronden in de herriezone van de HSL gaan blijkbaar vóór de gezondheid van de mensen die er moeten gaan wonen.

Pregnante punten uit het GGD-rapport

* "Concluderend kan gezegd worden dat, op basis van de berekeningen met de meetresultaten van het DCMR onderzoek, de HSL in de toekomst meer ernstige hinder, slaapverstoring en mogelijk ook andere gezondheidseffecten zal veroorzaken bij een deel van de omwonenden dan op basis van Tracébesluit te verwachten was. Dit is enerzijds te verklaren met de hogere gemeten geluidbelasting. Anderzijds kan dit verklaard worden met de eigenschappen van het HSL geluid, omdat er aanwijzingen zijn dat dit als hinderlijker wordt ervaren dan normaal railverkeer."

* "Bij de aanleg van de HSL is uitgegaan van de geluidregelgeving voor spoorwegen, en daarmee van de hinderrelatie van normaal treinverkeer."

NB: Al een tijdje geleden kreeg ik een pak papier in de brievenbus met daarin (al oudere) Duitse geluidsonderzoeken, voorzien van aantekeningen. Die heb ik, waar van toepassing, verspreid per e-mail, maar nu ook hier gezet. In de "Forschungsvorhaben 200 51 201" staat dat de geluidsbescherming bij hogere snelheden geringer is. Dit Duits laat geen twijfel als het om bescherming op basis van gewone treinen gaat: "Die Betroffenen werden an Strecken mit Hochgeschwindigkeitsverkehr nicht ausreichend geschützt."

Daarom moeten we meeleven met de kopers en huurders van woningen in het project Braassemerland in die "andere" HSL-gemeente Kaag en Braassem. Daar stond in het bestemmingsplan op blz. 86: "Uit onderzoek is gebleken dat het geluid van hogesnelheidstreinen nauwelijks afwijkt van het geluid van reguliere treinen." Dat onderzoek willen we dan wel eens zien! In de Beschikking Vaststelling Hogere Grenswaarde schreven ze zelfs op blz. 2: "Het bestemmingsplan Braassemerland voorziet alleen in nieuwe wegen en geluidgevoelige bestemmingen, ligt niet binnen de zone van het spoor [...]".

* Terug naar Lansingerland. De GGD: "Hoewel er aanwijzingen zijn dat een HSL in zijn algemeenheid meer hinder veroorzaakt dan een normale trein (bij een zelfde geluidbelasting), is de vakliteratuur nog niet eenduidig en is er nog geen specifieke hinderrelatie voor een HSL beschikbaar". In de eerder genoemde Duitse tekst willen de onderzoekers uitzoeken of de ervaringen met hogesnelheidstreinen eenduidig zijn, en of de rekenvoorschriften voor de geluidsschermen kloppen. Is dat onderzoek al gereed?

* "Op basis van de DCMR metingen kan geconcludeerd worden dat in de huidige situatie (scenario 1 en 2) het berekende aantal ernstig gehinderden kleiner of gelijk is aan de situatie van het Tracébesluit. In de toekomstige situatie (scenario 4a en b) is het berekende aantal hoger. NB: "Huidige situatie" is al niet meer de huidige situatie. Inmiddels is de dienstregeling opgevoerd. Let er verder op dat scenario 4b ervan uitgaat dat de budget-treinen die ooit uit Italië moeten komen zelfs 6 dB minder herrie maken dan de hoge kwaliteit Thalys-treinen van de gerenommeerde Franse fabrikant. De flink vertraagde metingen van de nieuwe Italiaanse trein zouden inmiddels klaar zijn, maar zijn nog niet bekend. De Italiaanse budget-treinen worden pas in 2011 geleverd (31 december 2011?), in termijnen.

* Tabel 3: GES scores en "In de toekomstige situatie (scenario 4a en b) is de milieugezondheidskwaliteit slechter." Deze tabel geeft een eerste indruk hoe de geluidskaart zal gaan verkleuren in de toekomstige situatie. Gebieden die nu nog geel zijn worden dan rood.

* "Als gevolg van een treinpassage is met name in de eerstelijnsbebouwing verstoring van een gesprek mogelijk. Dat geldt zowel buitenshuis als binnenshuis." Het gaat om pieken tot 92 dB(A). Naarmate er meer treinen rijden (uiteindelijk bijna 200 per dag) stijgt dan ook de gemiddelde geluidsdruk. In art. 111a lid 1 van de Wet Geluidhinder "treffen burgemeester en wethouders met betrekking tot de geluidwering [...] maatregelen om te bevorderen dat de geluidsbelasting binnen de woning bij gesloten ramen in geval van geluidsbelasting [...] ten hoogste 35 dB bedraagt." En bij dat geluidsniveau kun je gewoon elkaar binnen in de huiskamer verstaan, hoor. Zie ook de post van 3/11 vorig jaar op de HSL Telex. De gemeente komt niet weg met het verhogen van de geluidswaarden van woningen, want de verplichting is er ook in dat geval. De GGD geeft dus huiswerk om van een groot aantal woningen het binnenklimaat te verbeteren.

* "De verwachting is dat het geluid van de HSL meer slaapverstoring veroorzaakt dan normaal treinverkeer. Dit betekent dat het verwachte percentage ernstig slaapverstoorden volgens de berekeningen twee keer zo hoog wordt dan op dit moment."

* "Langdurige blootstelling aan geluid kan leiden tot hart- en vaatziekten en slechtere leerprestaties van kinderen." Let erop dat in Parkzoom 5 naast de HSL twee scholen zijn gebouwd. Er zijn al berichten dat soms de lessen door de trein worden verstoord. En de dienstregeling wordt nog opgevoerd... Dat is natuurlijk wat anders dan de langdurige blootstelling die door de GGD wordt bedoeld, maar ik wilde het in dit verband toch noemen.

* Uit de vergelijking van de verschillende scenario's blijkt dat in de situatie tot nu toe [...] voor een groot deel hetzelfde is als de voorspelde situatie in het Tracébesluit. Dit terwijl het Tracébesluit de eindsituatie weer zou moeten geven met volledig gebruik van de spoorlijn. [...] In de door de DCMR voorspelde eindsituatie is de milieugezondheidskwaliteit bij de eerstelijnsbebouwing slechter dan volgens het Tracébesluit te verwachten is. Zelfs in de best case benadering van scenario 4b."

* "Concluderend kan gezegd worden dat, op basis van de berekeningen met de meetresultaten van het DCMR onderzoek, de HSL in de toekomst meer ernstige hinder, slaapverstoring en mogelijk ook andere gezondheidseffecten zal veroorzaken bij een deel van de omwonenden dan op basis van het Tracébesluit te verwachten was."

Wat is de bedoeling

Schrijf uw commentaar, vondsten, opmerkingen, in het invulformulier hieronder. Dan zal ik alles bundelen en ter beschikking stellen aan de gemeenteraad via deze website. Die krijgt op 23 november een presentatie door de GGD. Dat is altijd openbaar, in het Bestuurscentrum in Bleiswijk. Zie de agenda op de gemeentesite.

Let er even op dat de stijl van PolitiekActief.Net niet ligt op de politieke meningsvorming, maar op de onderbouwing. Feiten boven tafel krijgen, klopt het allemaal, is er al eerder vergelijkend onderzoek gedaan, klopt dat met elkaar, enz.

Alle commentaar is welkom.

(Geinig: Laurent de Vries, directeur GGD Nederland, heeft het bericht over deze discussie al geretweet op 16 november, 18:52)

Categorie: Lokaal