Wat kan de minister doen aan problemen van de HSL?

vrijdag 26 augustus 2011 - Updated*** De dag van de eerste barst in het bastion van de HSL-vaagte is nog niet verstreken, of de Stichting Geen Gehoor uit Rijpwetering steekt een koevoet in de barst. Begrijpelijk, het verhaal van de minister is immers vaag en ruikt naar rechtsongelijkheid. Wat kan de minister doen?

De Stichting Geen Gehoor stuurt een brief naar de Tweede Kamer, en een doorwrocht rapport van Bureau Peutz. Die rapporten waren al langer in bezit van PolitiekActief.Net, en sinds mei in bezit van de minister.

Conclusie: de beoogde dienstregeling voor 2012 kan maar voor de helft worden uitgevoerd, omdat de treinen teveel herrie maken. Hier is geen speld tussen te krijgen, en het is dus tijd er meer openbaarheid aan te geven.

Wat is nu het probleem van de minister?

De metingen en berekeningen van 2011 gaan enkel over de beperkte dienstregeling met langzame (gewone) treinen. Niet over de uiteindelijke veel drukkere dienstregeling met hogesnelheidstreinen (bijna 200 per dag). Uit de berekeningen van Bureau Peutz blijkt dat die ver boven de normen uit gaat. De minister profiteert ervan dat de leverancier van de hogesnelheidstreinen zo ver over de levertijd heen gaat. In de brief van de minister wordt alleen kort aangestipt dat de huidige geluidsmetingen worden geflatteerd door zeer veel intensieve maatregelen om de wielen van de treinen kogelrond te houden, en de rails superglad. De vergunning om de rails 's nachts met veel herrie te slijpen is onlangs vernietigd.

* Behalve het Tracébesluit dat met de nodige zorgvuldigheid juist de belangen van de omwonenden probeerde te beschermen, welk ministerieel stuk is in het bijzonder van toepassing?

Rijkswaterstaat document ZHM\216728, waarin staat dat de geluidscontouren uit de oorspronkelijke plannen bij Bergschenhoek gelden, ook als die ver beneden 57 dB(A) liggen. De betreffende nieuwbouwwoning ligt in Bergschenhoek.

* Kent de minister die afspraak?

Ja, zelf te berde gebracht.

* Waar ging dat over?

Over een wijziging in de uitvoering van de tunnelbak bij Berkel/Bergschenhoek. Omdat de gemeenten toen nattigheid voelden is er een specifieke afspraak over gemaakt.

* Wat is er aan de hand met de geluidsschermen?

Milieudienst Rijnmond DCMR schreef in 2010: "Het achter het spoor aanwezige scherm lijkt een aanzienlijke hoeveelheid geluid richting de woningen te reflecteren. [...] Door de Projectorganisatie Hogesnelheidslijn-Zuid is [een paragraaf in de regelgeving] blijkbaar uitgelegd alsof hiermee een scherm met een helling van 15 graden als geluidsabsorberend is te beschouwen. Hierbij wordt echter voorbij gegaan aan hetgeen in paragraaf 5.3.11 van voornoemde rekenmethode is opgenomen: 'Nader onderzoek naar de invloed van reflecties op het LAeq is vereist indien het reflecterende oppervlak een grotere hoek met de verticaal maakt dan 5 graden.' Voor zover bekend is een dergelijk onderzoek niet uitgevoerd."

* Wat kan de minister niet doen?

De minister kan niet zo maar minder treinen laten rijden, of de treinen minder snel laten rijden.
Volgens antwoord 63 van de vragen die de Tweede Kamer stelde, ligt in de concessie aan HSA ook de reistijd vast. Naar mag worden aangenomen ook het aantal treinen, aangezien ook daarover e.e.a. stond in het Tracébesluit.

De minister kan ook niet de klachten negeren. Gecoördineerd door de Stichting Geen Gehoor uit Rijpwetering hebben alle rechtsbijstandsverzekeringen een dossier HSL. Ze werken daarin samen. Nu blijkt dat er inderdaad onrechtmatige overlast is, kan die enorme machine in werking komen.

* Wat kan de minister wel doen?

a. De HSL repareren, als eerste optie, op die plaatsen waar de HSL-zone over gebruiksgebied ligt. Voor de tunnelbak in Lansingerland, zo dicht bij de bebouwing, is een overkapping een optie. Het probleem zou logischerwijs zitten in de problemen met de geluidsschermen. Als die werken zoals voorzien zou de HSL weer exploitabel worden. Echter, dit kost een flink bedrag. Denk aan 1 miljard of meer. Voor elk niet-gebruiksgebied is er sprake van waardedaling voor de eigenaar van de grond. Als er nog geen woningen stonden, maar wel bouwgrond is vergeven, leidt dat ook tot een prijskaartje.

b. HSA compenseren voor minder treinen of treinen op lagere snelheid. Aangezien HSA op zwart zaad zit, en nu opeens een onderhandelingspositie krijgt, kan die optie veel duurder zijn dan reparatie.

c. Woningen die in de nieuw vast te stellen herriezone liggen onteigenen, isoleren of schadeloos stellen. Maar let op dat o.a. in Lansingerland ook scholen zijn gebouwd, dichtbij de HSL, uitgaande van het Tracébesluit. Herhuisvesting is tamelijk prijzig. En er zijn winkelcentra, bedrijventerreinen, en bijv. het Annie MG Schmidtpark (Lansingerland) die in de herriezone liggen. Al met al ook heel duur.

Het late NOS Journaal van middernacht heeft als nieuws dat de minister denkt te wachten op de nieuwe treinen, omdat die stiller zouden zijn. Dat is klinkklare onzin, lijkt mij afkomstig van voorlichters zonder contact met de dossierambtenaren. Er rijdt nu een beperkte dienstregeling van gewone treinen op maximaal 160 km/uur. Straks rijden er bijna 200 echte hogesnelheidstreinen met minstens 250 km/uur. Er is een natuurwetmatig verband tussen snelheid en geluidsproductie.

***Update 8:32 : Dat de nieuwe treinen stiller zouden zijn zou als volgt in elkaar steken. Er was gisteren een interview op BNR Nieuwsradio. "Hoe denkt U dat de situatie zal zijn met de nieuwe treinen volgend jaar? Gaan die meer herrie maken?" "Dat zou kunnen", antwoordde ze, waarop de interviewer vroeg, "maar ze zouden ook stiller kunnen zijn?" "Ja dat zou ook kunnen", zei ze toen maar.

In de Volkskrant van vanochtend staat dat de Minister maatregelen gaat nemen tegen de geluidsoverlast in Lansingerland door de treinen langzamer te laten rijden.

***Update 10:15 : Stichting Geen Gehoor wijst terecht nog een keer op het McKinsey rapport, waarvan destijds de paragraaf over de exploitatie verborgen werd gehouden voor de Tweede Kamer. Ook al is theoretisch de HSL te repareren zodat de treinen kunnen rijden zonder illegale overlast te veroorzaken, winstgevend zal de lijn nooit zijn.

***Update 17:25 : Mark van Blankenstein van RTV Lansingerland reageert: "In het licht van de 138 miljoen euro per jaar die het rijk nu verliest is het goedkoper de HSL in Lansingerland en Kaag en Braasem te overkappen, kost misschien 2 jaar het huidige verlies, maar daarna kan er onbeperkt gereden worden en het verlies teruggebracht worden, zie mijn radiouitzending op RTV Lansingerland afgelopen woensdag." Lijkt mij een correcte veronderstelling. Winst zit er niet in, maar het verlies kan zeker worden teruggebracht.

Categorie: NatioEuro