Drieluik deel 3: Griekenland aan de Rotte

woensdag 5 september 2012 - De eurocrisis heeft zijn evenbeeld in de Nederlandse gemeenten. Voor wie gelooft in de politieke unie: ondanks de Nederlandse politieke unie kunnen gemeenten door onmatig gedrag grote schulden laten ontstaan. Voor wie vreest voor de politieke unie: ook dan zijn er genoeg mogelijkheden om creatief een bocht af te snijden en de eigen financiën vorm te geven. Lansingerland blijkt een soort Griekenland aan de Rotte te zijn.

Dit is het derde deel van een drieluik over de staat van lokaal bestuur. Deel 2 verscheen eerder als "Ruimte voor Schuld", en gaat over een houtskoolschets voor een model van gemeenteschulden. Sommige gemeenten zijn duurder om te besturen dan andere.

Deel 1 heet "Wegkijken van de Werkelijkheid". Er gaat een audit komen van het lokale bestuur, maar die is naar verwachting vooral theoretisch, terwijl er vijf grote problemen zijn in het lokale bestuur.

Het volledige artikel "Griekenland aan de Rotte" staat hieronder in de bijlage. Nu volgt de samenvatting.

Toepassing van Europese rekenregels op gemeenten levert geen goed beeld op van de werkelijke situatie. Hoewel de aanstaande Wet Houdbare Overheids Financiën (Wet HOF) een begrijpelijke poging doet de gemeentefinanciën in de greep te krijgen, is de aanpak onjuist. Als het de bedoeling is dat gemeenten helemaal geen schulden meer mogen maken is het zeer de vraag of gemeenten dan nog wel bouwplannen kunnen uitvoeren.

Al met al is het probleem beperkt tot een kleine groep gemeenten. De helft van de gemeenten presteert prima met hun verhouding tussen schulden en exploitatie. 370 Van de 430 gemeenten hadden in 2010 een kengetal van de netto schuld lager dan 110%. De bouwcrisis heeft nauwelijks invloed daarop. De Top 5 zit op een lager niveau dan in 2006.

Lansingerland erfde uit Berkel en Rodenrijs hoge schulden, waar reeds in exploitatie gebrachte bouwgrond tegenover stond. Uit Bergschenhoek kwam veel grond met een bouwclaim. De fusie zelf had geen invloed op de grondexploitatie. Dat Lansingerland een groeigemeente is, zit hem niet in de inwoners, maar in de onmatige stijging van uitgaven per inwoner. De gemeente zou eens moeten uitzoeken hoe dat zo gekomen is, en of er misschien een organisatie bijzonder profijt heeft van die stijgingen.

Er zou rond 14 miljoen per jaar kunnen worden bezuinigd, en de activa op de balans bevatten pakweg 22 miljoen meer waarde dan nodig is. Al met al zou Lansingerland de schuld op eigen kracht in 5 jaar kunnen halveren. Enige hulp door het Rijk bij het afschrijven van het onmogelijke bouwproject in Wilderszijde is gewenst, omdat dat anders eeuwig een paar miljoen rente per jaar blijft opsouperen.

Commentaar is welkom, voor als iets niet klopt of niet duidelijk is. Beschouw het artikel pas over een week als definitief.

Categorie: Epistels