Burgemeester passeert bevolking in gesprekken over fusie

zaterdag 10 november 2012 - Updated 11/11*** Op RTV Lansingerland was onze burgemeester te horen over de nieuwe fusieplannen. Volgende week starten gesprekken met de gemeenteraad. Want dat is het hoogste orgaan, volgens de burgemeester. Ehh, nooit gehoord van een referendum? Wie nu verkering zoekt, moet ons straks niet opzadelen met een "moetje". Hoe zit het met de investeringen in Bleizo?

Een correspondent meldt dat gisteravond de burgemeester van Lansingerland op RTV Lansingerland sprak over nieuwe fusieplannen. Komende week starten gesprekken met de raad over fusiemogelijkheden. Volgens de burgemeester zijn er 4 opties mogelijk. Om de aandacht een beetje af te leiden van het bekende plan "Oostland", samen met Pijnacker-Nootdorp, noemt hij ook Zuidplas, Zoetermeer en Rotterdam als mogelijke fusiepartners?

Hij gaf ook aan dat samenwerking nog geen directe fusie hoeft te betekenen, maar kan gaan over samenwerking. En hij zei: "de raad beslist, want dat is in de gemeente het hoogste orgaan en zo hoort het ook". Dat is een misvatting. Uiteindelijk is de bevolking het hoogste orgaan. Dit kan niet zonder referendum. Moeilijk te bevatten voor bestuurder die zelf niet gekozen is?

De fusie-ideeën komen niet uit de lucht vallen. Op 30 oktober was er een bespreking over de nieuwe begroting 2013-2016, waarin het plan staat om 150 miljoen extra geld te lenen, 75 miljoen extra te investeren, waarvan 36 miljoen niet is gespecificeerd in de begroting. Bovendien ontvingen raadsleden twee dagen voor de begrotingsraad van afgelopen donderdag een losse notitie met een nieuwe balans (vergelijk met blz. 161 van originele versie). De enige toelichting die raadsleden kregen was dat ambtenaren hadden ontdekt dat dingen in een verkeerde kolom stonden in de gepubliceerde begroting. In de nieuwe versie verdwijnen opeens de vorderingen op anderen (40 miljoen), het werkkapitaal verhuist van de activa naar de passiva, en de bouwgrond wordt opeens 52 miljoen euro meer waard.

De VVD kwam met een redelijk amendement bij de begroting, waarvan het nog de vraag is of het wel in werking kan gaan in het hoera-klimaat in de raad: "Wij zouden daarom graag in Lansingerland een variant van het 'trendmatige begrotingsbeleid' van de rijksoverheid in willen voeren. Een soort gemeentelijke Zalmnorm waarbij de uitgaven (lasten) kant wordt losgekoppeld van de inkomstenkant."

Een indicatie van de kwaliteit van de gemeentefinanciën wordt jaarlijks gepubliceerd door de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG). Zie mijn stuk "Griekenland aan de Rotte". Ze berekenen de grootte van de netto schuld als verhouding van de bedrijfsvoering. Gezonde gemeenten hebben een verhouding lager dan ongeveer 123% (gerelateerd aan een EMU-schuld van 130%). Die lijn, en de ontwikkeling van de Top 3 van Nederlandse gemeenten, en de uitkomst van de begroting versie 4 oktober en 8 november heb ik bij elkaar gezet in deze grafiek:

In 2007 ging het nog goed, lees de Heraut er maar op na. Het ging mis na de komst van de burgemeester in 2008, waarmee ik geen oorzaak-gevolg wil suggereren.

Te zien is dat Lansingerland opteert voor een Top 3 positie, en uiteindelijk het Nederlandse record (in 2006 scoorde een gemeente 276%) wil verbreken met 322%!

In plaats van die barre positie af te bouwen, en de ambtenaren eens flink op de kop te geven over die bizarre begrotingsstukken zoekt Lansingerland verkering.

De Heraut van vorige week: "Wij zoeken verkering met een andere gemeente die wat beter in de 'slappe-reserves' zit, was het meest romantische voorstel van de PvdA-fractievoorziter, om het geldleed te verzachten. Het college van b. en w. beloofde vaart te maken met een notitie waarin oplossingsrichtingen zullen worden genoemd om deze vervolgens in de raad te bespreken."

Welke partner in de omgeving zou zo gek zijn om dat te doen? Lansingerland zou in pakweg 5-10 jaar de schuldpositie kunnen afbouwen naar een normaal niveau (voor gemeenten met een bouwopgave), en de schulden zijn vooral het gevolg van veel te hoge investeringen en bestedingen per inwoner (wederom verwijs ik naar "Griekenland aan de Rotte"). De gemeenteraad is niet in staat tot meer dan 2 miljoen ombuigingen in een Zomerakkoord, in plaats van een realistisch vijfjarenplan (of tienjarenplan) met 100 miljoen ombuigingen, plus een halt aan de stijging van de investeringen en bestedingen per inwoner. Een vijfjarenplan dat bovendien kan verlopen zonder de burger te plagen. Dat ten koste gaat van de hobby's van de bestuurders en raadsleden, buiten het gezichtsveld van de inwoners en bedrijven. Dat tot nu toe de de schulden onnodig liet oplopen. Omdat andere gemeenten van de grootte van Lansingerland, die ook stijgingen zien van het aantal inwoners, die ongeveer even groot zijn, wèl in staat zijn tot een gezond financieel beleid.

Dus moet een gemeente in de omtrek gaan betalen voor de maffe plannetjes hier, voor de plannetjes van een gemeente die de eigen financiën niet in de hand heeft, met ambtenaren die geen realistische begroting kunnen opstellen, en hele vreemde sprongen maken vlak vóór een begrotingsbehandeling. En een gemeenteraad die niet vraagt om meer toelichting dan "iets in de verkeerde kolom gezet". Het was natuurlijk ook raar om de begroting af te stemmen of aan te houden, omdat het prestigieuze Zomerakkoord dan niet als amendement aan het besluit kon worden gehangen. Dat had voorrang, blijkbaar.

Het bestuur van Lansingerland kan de amoureuze dromen beter vergeten. De ervaringen van fusies met andere armlastige gemeenten laat het volgende stramien zien:

* De gemeente komt onder curatele te staan, de bestuurders en democratie worden buiten spel gezet.
* De financiën worden gesaneerd. Alle onhaalbare plannetjes worden geschrapt. Dat had de gemeente natuurlijk ook zelf kunnen doen, en kon in pakweg 5-10 jaar weer gezond worden.
* De belastingen worden verhoogd, eerst moet de schuld zakken, en dat betalen de eigen inwoners en bedrijven.
* Pas op het eind komt er wat geld van hogere overheden bij, om de fusie met een andere gemeente niet te hard te laten landen.
* In de nieuwe gemeente Oostland wordt Lansingerland als Oost-Duitsland. Omdat de gezonde fusiepartner nog moet afbetalen van de avonturen van Lansingerland, zijn de komende jaren geen grote investeringen hier te verwachten.

***Update: PvdA Lansingerland ontkent via Twitter iets uit dit bericht, maar het is niet helder wat. We moeten even wachten op die nadere toelichting. Ik heb de zin "Hij gaf ook aan dat samenwerking nog geen directe fusie hoeft te betekenen" uitgebreid met ", maar kan gaan over samenwerking." Ik heb gecheckt met de bron, en dat is wat zij/hij hoorde. Samenwerking met andere gemeenten is natuurlijk het beste voor Lansingerland, want ze zijn zo ontzettend druk met andere (dure) projecten, dat weinig tijd is de core business goed af te handelen.

Om zo'n duur project te noemen: het doodgeboren project "Bleizo". Zie mijn eerdere artikel. In De Volkskrant stond op 26 oktober dat Zoetermeer en Lansingerland al tientallen miljoenen hadden besteed aan Bleizo. Dat Lansingerland zich niet kan veroorloven dat dit geld verdwijnt.

PvdA twitterde gisteren: "Inmiddels is er al 80 miljoen aan infrastructuur tbv Bleizo gerealiseerd.". Hebben Zoetermeer en Lansingerland dat betaald? Welke raadsbesluiten lagen daaraan ten grondslag? Het was toch allemaal transparant en toetsbaar?

Ik heb PvdA vandaag om een bron gevraagd, maar nog niets gehoord. Kom op, PvdA, bind die koe de horens aan! (zoals in de nieuwsbrief stond).

***Update 11/11: PvdA reageert niet meer op verzoek om uitleg over de 80 miljoen. Jammer, want als met een fifty-fifty-verdeling 40 miljoen aan infrastructuur was betaald door Lansingerland, dan was dat een mooi verklaring voor de verhoogde schuldenlast. Puntje van orde: dat soort dingen moeten Europees worden aanbesteed, hoor ik. Is het daarom uit de openbare besluitvorming gehouden?

Bloglezers breken zich de kop over wat de PvdA bedoelde dat dit artikel fout is. Hij zou refereren aan dit stuk. Dat gaat toch over zowel samenwerking als fusie? GroenLinks, Zin in de Toekomst, schrijft immers: "Het onderwerp is actueel, gezien de ontwikkelingen in het kader van samenwerking in de Metropoolregio (WGR+), alsook het (lange termijn) perspectief van schaalvergroting van gemeenten voorzien in het Regeerakkoord VVD-PvdA van 29 oktober 2012."

Of ben ik raar?

Over de fusie wordt gezegd dat de burgemeester niet zei dat het per sé een fusie zou worden, maar "niets is onmogelijk en het is uiteindelijk aan de raad" of woorden van gelijke strekking. Uiteindelijk is het aan de bevolking, is mijn stelling. Lansingerland kan op eigen kracht gezond worden in 5 jaar. Onze gemeente hoort tot de helft grootste gemeenten: de helft van Nederland woont in gemeenten kleiner dan Lansingerland.

Wie nu verkering zoekt, moet ons straks niet opzadelen met een "moetje".

Categorie: Lokaal