Meetmethode HSL wordt aangepast, niet het geluid

woensdag 10 september 2014 - Het eindspel van de HSL was al ingezet bij het ingaan van de nieuwe Wet Swung. Daarna was het alleen wachten op het moment dat alle smoesjes en excuses waren opgebruikt en definitief zou vaststaan of de herrie op de HSL nog nèt binnen de normen valt, of eroverheen gaat. Aangezien er feitelijk niets is gedaan aan de herrie moest het het laatste worden. Dat is nu definitief. Als in de toekomst meer en snellere treinen gaan rijden wordt het probleem nog groter.

Gisteravond was de gemeenteraad al vertrouwelijk geïnformeerd door wethouder Fortuyn (broer van). Er lag een concept-brief van het Rijk, maar die werd na de vergadering weer ingenomen. Goed gespeeld door het Rijk: nu was de gemeente op de hoogte gesteld, zonder het publiek te alarmeren. We hebben dan wel verkiezingen gehad, maar ons college en raad laten zich gewoon nog steeds piepelen. In de raad bedacht men gisteren om, eveneens in het geheim, een reactie te sturen naar de Minister. Die zou vrijdag dan worden verstuurd.

Voor openheid moeten we dan toch bij het Rijk zijn. Morgen is een algemeen overleg en vandaag staat de definitieve brief online. Klik hier. Zonder te wachten op een reactie van Lansingerland.

Wat staat er in de brief:

* Op de hele HSL-Zuid (dus tussen Hoofddorp en de Belgische grens) gaat de herrie voor 633 gemeenten in 10 gemeenten 1-6 dB(A) bóven de afgesproken waarde van 57 dB(A) uit.

* Het stukje over de regelgeving moet u zelf maar even nalezen, het is onnavolgbaar. Ik kom daar zo op terug. De Staatssecretaris stelt dat de wettelijke normen niet worden overschreden, maar uit al het overige in de brief blijkt dat dat wel zo is.

* Dan komt de clou. De Staatssecretaris stelt dat de metingen anders uitkomen dan de berekeningen. Volgens de huidige berekeningen past de HSL binnen de vastgestelde plafonds. Maar de metingen gaan eroverheen. En "dus" moet het Reken- en Meetvoorschrift worden aangepast, de trouwe kameraad van de omwonenden tegen de schrijverij van 's Rijks-ambtenaren. Al sinds de treinen op de HSL rijden toonden TNO, DCMR, Bureau Peutz, Bureau Sight, en wie al niet meer, keer op keer aan dat de HSL teveel herrie maakt.

* De kosten om de herrie bij de 633 woningen weg te nemen bedragen rond 150-200 miljoen Euro (een redelijke inschatting).

* En omdat er geen verplichting is, wil de Staatssecretaris een kosten-baten-analyse maken. Die komt erop neer dat bij 500 woningen de herrie beperkt is tot 1 à 2 dB(A), volgens het Rijk "voor het menselijk oor nauwelijks waarneembaar". Aanpassingen zijn bij de overige 133 woningen "logisch" en daar komt een substantieel budget voor.

* De contacten met de gemeenten zijn goed bevallen, dus komt er een "goede afstemming met betrokken gemeenten en hun inwoners".

Het is dus uit de brief niet duidelijk of de Staatssecretaris de uitkomsten van alle verschenen rapporten met terugwerkende kracht wil bijstellen, of juist zorgen dat voortaan de berekeningen vooraf beter de herrie voorspellen.

Wel is helder dat de Staatssecretaris de dwingende werking van de plafonds ondermijnt. Ze stelt in feite dat alleen de berekeningen naast de wet worden gelegd en niet de metingen. Omdat de berekeningen passen en de metingen niet relevant zijn, wordt er geen wet overtreden.

Om welke wetten gaat het? Zie Artikel 11.45 lid 1 en 2 van de Wet Milieubeheer:

"lid 1: De geluidproductieplafonds voor de wegen of spoorwegen, bedoeld in artikel 11.44, zijn de over de door Onze Minister aangewezen referentieperiode door hem berekende heersende geluidproducties op de daartoe door hem aangegeven referentiepunten, vermeerderd met 1,5 dB.
lid 2: In afwijking van het eerste lid zijn de geluidproductieplafonds voor bij algemene maatregel van bestuur aangewezen wegen of spoorwegen de in die maatregel aangegeven, of de op basis van de in de maatregel aangegeven gegevens door Onze Minister berekende, geluidproducties op de desbetreffende referentiepunten."

Zie dan Artikel 38 van het Besluit geluid milieubeheer:

"Als geluidproductieplafond als bedoeld in artikel 11.45, tweede lid, van de wet geldt voor zover het betreft in tabel 1, 2 of 3 van bijlage 2 genoemde geprojecteerde delen van wegen en spoorwegen."

De HSL wordt genoemd in tabel 3 van genoemde bijlage 2, hier.

Decibellen worden gemeten volgens een logaritmische schaal. Een stijging van 3 is een verdubbeling van de geluidssterkte, dus maal 2. Een stijging van 6 is een viervoudiging, dus maal 4. Het gaat dus nogal ergens om als feitelijk treinen 1 tot 6 decibel meer herrie maken dan afgesproken.

Het "Dak op de Bak" van de Stichting Stop Geluidsoverlast HSL uit Berkel en Rodenrijs gaat in ieder geval ook niet door. Zie de motivatie hier.

Of omwonenden met de wet in de hand nu naar de rechter kunnen is de vraag. Vergelijk het met een disco, die onder dezelfde wet wordt beoordeeld. Disco is gevestigd in een schuur in een woonwijk. Vette herrie tot diep in de nacht. Politie komt langs. Eigenaar: "Het isoleren van het pand is echt veels te duur. Ik ga eerst eens kijken of ik iets met de buurt kan regelen."

Werkt dat? Of moet de herrie meteen omlaag. De regelgeving voorziet in het terugbrengen van het aantal treinen, of de snelheid van de treinen. Het is niet zo dat de Staatssecretaris het probleem niet kan aanpakken, of dat daar geen regels voor staan.

Waarom is er eigenlijk dit probleem? Bij aanleg was in lab-situatie vastgesteld dat geluidsschermen onder een bepaalde hoek de herrie voldoende konden absorberen. Dat is bij de Raad van State ook als argument aangevoerd door het Rijk. Vervolgens bleken die schermen weg te waaien door de luchtdruk. Daarom kwamen er kortere schermen, op grotere afstand. Van glas en niet onder een hoek. Zo is de hele lijn uitgevoerd. Vanaf de eerste treinen bleek dat probleem al. Nog afgezien van dat de lijn vooral is gebouwd voor hogesnelheidstreinen, met een ander geluidsprofiel.

De lijn is gewoon niet gebouwd volgens specs, maar dat is niet "ons" probleem. Het ligt niet aan de rekenmethode. Ze werken met inputwaarden die uitgaan van schermen met een absorberende werking, terwijl er schermen zijn geplaatst die reflecteren over het landschap. Zie de rapporten van TNO, DCMR, enz.

Met minder treinen en lagere snelheden is 57 dB(A) gewoon haalbaar. Of een Dak op de Bak. Of een oplossing dat de grootste groep omwonenden wordt geholpen en de rest schadeloos gesteld, enz.

Welk budget is er eigenlijk? Welke oplossingen voorziet het Rijk? Worden omwonenden gedwongen genoegen te nemen met een afkoopsom en moeten ze afscheid nemen van het in hun tuin zitten omdat er geen gesprek meer te voeren is?

Of moet de rechter nu maar uitspraak doen, omdat dit traject weer ellenlang gaat duren en niemand rechtszekerheid heeft?

De rechtsbijstandverzekeringen hebben jaren geleden al hun dossiers samengevoegd. Benieuwd hoe lang de Staatssecretaris de tijd krijgt.

Bij de vorige rechtszaak van de Stichting was de Wet Swung er nog niet, was niet bekend wie aangesproken moest worden, lag er geen te handhaven bovengrens, was niet definitief vastgesteld dat de norm werd overschreden. Anno 2014 is dat allemaal anders en de brief van vandaag is de "hamer". Wie slaat die spijker erin?

Let ook op dat de gekozen oplossing niet toekomstvast is. Wat als er nachttreinen met licht goederenvervoer gaan komen? Wat als er meer treinen komen? En de nieuwe treinen die de huidige oude meuk uit de jaren 80 opvolgen, wat voor herrie maken die? Gaan dan meer huizen in de revisie? Heeft de Kamer daar budget voor?

In het reken- en meetvoorschrift staat dat vóór een dienstregeling in gebruik wordt genomen eerst moet worden berekend of die binnen de geluidsnormen blijft. Dat is bij de HSL nooit gedaan. Nu pas wil het Rijk toegeven dat de treinen teveel herrie maken met deze dienstregeling. En prompt moet het rekenvoorschrift worden aangepast. De omgekeerde wereld.

Categorie: NatioEuro