College jokt tegen raad over derivaten

woensdag 15 juli 2015 - Het vorige college stopte met derivaten, vanwege de eraan verbonden risico's. Maar ja, er is grote geldnood, andere geldbronnen zijn uitgeput. Wat blijft over: derivaten aanschaffen en het glashard ontkennen?

Lansingerland blijft toch heel erg Griekenland aan de Rotte. Het is helaas door tijdgebrek, maar anders zou op deze site een leuke kwis komen: "Is het Grieks of is het LaLa?" Uitspraken van politici met ontkenningen van de problematiek als "het licht staat op groen", "de toezichthouder is tevreden", "we gaan zeker een akkoord sluiten", "het gaat beter". Terwijl de nodige maatregelen worden uitgesteld, de bevolking verkeerd wordt voorgelicht en uiteindelijk de zaak steeds meer onder druk komt te staan.

In Griekenland leidde het afgelopen weekend tot het plan om 50 miljard aan staatsbezittingen te verkopen en privatiseren, in Lansingerland moesten tien openbare gebouwen worden afgestoten. Verschil is dan dat Griekenland drie dagen de tijd kreeg, terwijl de gemeenteraad van Lansingerland zelf niet meer dan 4 minuten spreektijd nodig vond. Lees over dat laatste in het prachtige slotinterview met Kees Heugens in De Heraut van vandaag. Kees, we zullen je missen.

Raadslid Neeleman, nooit te beroerd om de gemeente kritisch te bevragen, wilde wel eens weten hoe dat nou zat met de derivaten. Meer daarover stond een paar weken geleden al in 3B Krant.

Het antwoord kwam gisteren. Klik hier.
(Spelletje van de gemeente: het kan zijn dat u melding krijgt dat de pagina niet beschikbaar is. Zet de cursor in de adresbalk en druk op Enter, dan komt het alsnog op het scherm...). In het kader van de openbaarmaking van stukken, wanneer doet de gemeente nou eens hier wat aan?

Neeleman vroeg:
"Vraag 2.b.
Kan uitgelegd worden dat de wethouder zegt derivaten (forward rate agreement) te hebben aangeschaft terwijl uitgangspunt 5 van de treasurystrategie dit verbiedt?"

De gemeente antwoordt:
"Het begrip "derivaat" kent meerdere definities. De gemeente baseert zich op de definitie uit de "Handreiking Treasury 2015" van het Ministerie van BZK. In deze notitie staat dat derivaten verhandelbare contracten zijn met als onderliggende waarde een geldlening. Daar is bij de forwardlening geen sprake van: het contract is niet verhandelbaar en de lening is geen onderliggende waarde. Derivaten worden in de handreiking gekenschetst als moderne rente-instrumenten met als doelstelling om toekomstige renterisico’s te beheersen. In bijlage 7 van de Handreiking zijn de verschillende type derivaten benoemd. Daar komt uiteraard de forward niet in voor, wel instrumenten als rentecaps en renteswaps maar die hebben we niet aangeschaft. In de nota treasurybeleid staat dat 'de gemeente, gelet op de risico's die verbonden zijn aan het gebruik van derivaten, geen gebruik wil maken van derivaten'. De forward-lening die is aangetrokken voldoet volledig aan dit uitgangspunt. Het leningsbedrag, de jaarlijkse aflossingen en de te betalen rentebedragen zijn vastgelegd. De gemeente loopt hier geen enkel risico over. De lening moet verplicht worden aangegaan en de te betalen rente is niet afhankelijk van een stijging of daling van de marktrente. Hiermee voldoet de forward aan uitgangspunt 5 van de nota treasurystrategie."

Samenvattend:
1. Een FRA is géén derivaat
2. "De gemeente loopt hier geen enkel risico over."

Over 1:
Wat is een FRA? Een FRA is een termijncontract waarbij de koper en verkoper overeenkomen op een vastgestelde datum in de toekomst over een (fictieve) hoofdsom het verschil te berekenen tussen een nu vast te stellen renteniveau (contractrente) en het op de desbetreffende datum geldende niveau van een referentierente.

Dat klinkt erg als een derivaat, en ik kan nergens vinden dat een FRA géén derivaat is. Zie Wikipedia. De vrienden van Lansingerland doen graag zaken met de Rabobank. Wat zegt die over FRA? Rabo noemt het op blz. 13 onder het kopje "Rentederivaten" in deze brochure.

Over 2:
Volgens de gemeente: "Het leningsbedrag, de jaarlijkse aflossingen en de te betalen rentebedragen zijn vastgelegd." Volgens de brochure van Rabobank zijn er normaal gesproken wel risico's verbonden aan een FRA, dan worden eventuele renteverschillen tussen de contractrente en de marktrente op de expiratiedatum tussen de partijen verrekend. Blijkbaar heeft Lansingerland een zogenaamde "gesloten positie". We moeten aannemen dat ze extra betalen om dat risico uit te sluiten. Dat is zekerder, maar duurder. Het lijkt mij nuttig dat goed te checken.

Volgens het Treasury-statuut van de gemeente Groningen, artikel 3 lid 4, is dat een van de weinige toegestane derivaten. Ze vermelden erbij: "Voor elke transactie is vooraf instemming van het college vereist." Groningen staat overigens ook cap/floor derivaten toe. En daar zitten ook risico's aan.

Kortom, volgens mij is het volgende aan de hand:

* het college heeft de raad niet vooraf toestemming gevraagd voor het derivaat
* het college jokt tegen de raad over het derivaat
* het is niet uitgesloten dat alsnog risico wordt gelopen, de raad moet dat goed checken

Als de gemeente zo weinig op de hoogte is, gaat het dan wel goed als ze derivaten gebruiken? In het verleden was onkunde bij organisaties in deze gevallen het recept voor groot onheil. Het is ook een teken: als je op geen normale manier meer aan geld kunt komen, misschien moet je dan eens kijken naar je uitgavenpatroon?

Categorie: Lokaal