GroenLinks breekt discussie A16/A13 open

woensdag 14 september 2011 - De "cultuur van geheimhouding" in Lansingerland maakt het niet gemakkelijk de wezenlijke dossiers te doorgronden. Met de ervaringen van de HSL is het absoluut nodig de besluitvorming over de nieuwe snelweg A16/A13 van dichtbij te volgen. Die langs de bebouwde kom bovengronds loopt. Het begint gelijk goed, een presentatie over de stand van zaken op 16 augustus is geheim verklaard. Er is zelfs sprake van perscensuur.

Over de A16/A13 publiceer ik op dit blog al sinds 2005. Van de inhoud van de geheim verklaarde presentatie op 16 augustus kan ik geen kennis hebben. Wil ik ook niet, ik ben WikiLeaks niet! Wel heb ik wat gehoord over het gedoe eromheen. Naar verluidt zou door de Minister van Infrastructuur en Milieu (die van de HSL) zijn benadrukt dat er niets over het onderwerp van de presentatie naar buiten mocht komen. Er mocht geen artikel in de media komen met de afkortingen A16 en/of A13. Dat is door burgemeester en wethouders doorgegeven aan de gemeenteraad. Vorige week donderdag stond de geheimhouding op de agenda in een openbaar stuk. Mij is verteld dat raadsleden is gevraagd de afkortingen A16 en A13 niet in de mond te nemen in de openbare vergadering.

Zoals dat gaat zijn er altijd mensen die de aankondigingen van de raadsvergaderingen online goed volgen, en als ze iets vreemds zien zich melden als inspreker. Zeker als ze belanghebbende zijn. Hannie van den Heuvel, voorzitter van de bewonersorganisatie Rotte en tevens Rotte-verband bestuurslid, kwam dus haar verhaal doen. Vergezeld door Paul Scheublin van het Platform A13/A16. Ik krijg nog een opname van het inspreken, kom later terug op dit blog om dat te beluisteren.

Wat bijna onvoorstelbaar is, in andere gemeenten dan, is dat aan huis-aan-huisblad De Heraut zou zijn verzocht om geen verslag te doen van dat inspreken. En inderdaad lijkt dat bevestigd door de editie van vandaag. De redactie lijkt evenwel de meest chique oplossing te hebben gekozen: een bijna paginagroot artikel over dit onderwerp, zonder die hele raadsvergadering, in andere gemeenten de viering van de democratie, ook maar ergens in de editie te noemen. Dan toon je klasse! Een tekstversie staat hoog in de actuele onderwerpen op de website van De Heraut.

GroenLinks Lansingerland doorbrak gisteravond in ieder geval het stilzwijgen via Twitter. Mede na een uitgebreid artikel in Algemeen Dagblad van gisteren. Dat artikel kan ik vanwege auteursrechten niet online zetten. Is te vinden in de bieb, onder andere.

In het artikel wordt gesproken over "goed ingevoerde bronnen" die verklappen dat de A16/A13 in een half open tunnelbak zou komen te liggen ter hoogte van de Rottemeren. Een tunnel kan er alleen komen als ook de regio miljoenen meebetaalt. En dat geld is er niet.

De woordvoerder van de Rotterdamse wethouder Baljeu zegt dat de vertrouwelijke bijeenkomst op 16 augustus in Lansingerland alleen ging over het proces. Rotterdams GroenLinks-raadslid Bonte gelooft daar geen biet van. "Als het alleen maar over het proces ging, dan horen daar geen geheime stukken bij.", zegt hij. Hij kent Lansingerland blijkbaar nog niet zo goed. Alles kan.

Toch is er nog wel wat meer te melden, over waar Lansingerland zich onderscheidt van Rotterdam als het gaat om de relatie met de Minister van Infrastructuur en Milieu. Op 14 augustus, vóór de presentatie, schreef ik op het blog: "Er zou komende week een geheim overleg zijn in de gemeenteraad aangaande de A16/A13 en de HSL."

Ik had daar verder niets meer over willen schrijven, want als de gemeente geheimhouding nuttig vind, wie ben ik om dat te doorbreken. Nu dat is doorbroken door GroenLinks en Algemeen Dagblad, omdat we verder toch niets weten, kan het speculeren beginnen.

Waarom zou de minister zo aandringen op die geheimhouding? Een deal met betrekking tot de A16/A13 en de HSL? Zou zo maar kunnen. Wat voor deal? Jullie gaan akkoord met de half open tunnelbak, zou het ene deel van het akkoord kunnen zijn. Maar aan de andere kant kan ik niets verzinnen. Hoe dan ook is de Minister verplicht de herrie op de HSL aan te pakken, al dan niet gedwongen door de rechter of de Tweede Kamer. Een overkapping van de HSL? Zulk feestnieuws zou al lang zijn uitgelekt, en ik heb er niets over gehoord. Onze gemeenteraad is nou ook weer niet zo in de war dat ze zich een sigaar uit eigen doos laten aansmeren in ruil voor een geheime afspraak over een snelweg die nog veel overlast gaat geven. Wie weet meer?

Nee, we moeten niet speculeren. We hebben gewoon recht op een toetsing of deze informatie niet openbaar hoort te zijn. GroenLinks, de bewonersorganisatie Rotte, Rotte-verband, platform A13-A16, Milieudefensie, en andere geïnteresseerden en belanghebbenden, kunnen misschien gebruik maken van de volgende tips. Bonte zegt in het AD wel dat hij ook de geheime stukken wil hebben, maar daar hebben we als belangstellenden niets aan. Openheid, graag.

Ik heb mijn licht eens opgestoken over al die geheimhouding hier. Gaat het niet om de dubbelrol van de wethouder die in beslotenheid wordt besproken, of fouten in bouwprocedures, of de belabberde financiële situatie van de gemeente, dan is het wel de HSL en/of de A16/A13. Inderdaad mag een gemeenteraad alle luiken dichtdoen, en lekker onder elkaar proberen de stad te besturen. In hoeverre is dat juridisch houdbaar voor wie het niet accepteert?

Aan het woord is senior-juridisch specialist Reinier van der Pol van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Zijn email komt tot ons via de plv. directeur Openbaar Bestuur en Democratie, tevens hoofd Kwaliteit en Kaderstelling Bestuur van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Lijkt mij een afdoende advies.

"Als er geheimhouding is opgelegd volgens de procedure van artikel 25 [van de Gemeentewet], is het niet aan anderen - ook niet aan individuele raadsleden - om te bepalen in hoeverre van de geheimhouding kan worden afgeweken. [...] De hamvraag is natuurlijk: is de geheimhouding terecht opgelegd? Volgens Handboek Gemeenterecht van Dölle/Elzinga, derde druk, blz. 133, kan de gemeenteraad geheimhouding ook gedeeltelijk bekrachtigen, al bepaalt de wet dat niet met zoveel woorden. Omdat openbaarheid en transparantie nu eenmaal uitgangspunt zijn, mag van de raad een kritische houding verwacht worden ten aanzien van de noodzaak tot (integrale) geheimhouding. Zie ook de toelichting bij art.25 Gemeentewet: 'in bepaalde gevallen kan geheimhouding niet worden gemist. Er zullen zich echter altijd zaken kunnen voordoen waarover de raad als hoogste gemeentelijk orgaan een beslissing zal moeten nemen, die naar hun aard vertrouwelijk behandeld moet worden. De gronden daarvoor moeten te herleiden zijn - zie de tekst van artikel 25 - tot de gronden genoemd in artikel 10 van de Wob. Geheimhouding is dus uitzondering en geen regel.

Belanghebbenden die worden geconfronteerd met een weigering tot informatieverstrekking met een beroep op artikel 25 rest niets anders dan de gang naar de rechter via bezwaar/beroep. Omslachtig, maar de rechter is dan de enige die kan beoordelen of vertrouwelijkheid terecht is opgelegd (in dit soort gevallen kan de rechter wel kennisnemen van de vertrouwelijke stukken en toetsen of aan de eisen van art. 10 WOB is voldaan). Als het een gemeente betreft waar een 'cultuur van geheimhouding' heerst is het risico groter dat ten onrechte van de mogelijkheid van geheimhouding gebruik wordt gemaakt."

Ik zie in die uitzonderingen geen aanleiding te veronderstellen dat er terecht gevraagd is om geheimhouding. Dat kan natuurlijk alleen de rechter bepalen.

Ik zou zeggen: toets die geheimhouding eens bij de rechter! Eerst bezwaar maken bij de gemeente, en de gemeenteraad verzoeken informatie die niet onder de uitzonderingen valt openbaar te maken. Als ze weigeren in beroep bij de rechter.

Het kan zuiverend werken op die "cultuur van geheimhouding".

Categorie: Lokaal