Bijna achter de tralies: Bleizo en het Arctic Sunrise-scenario

maandag 2 december 2013 - Vandaag maakt het VARA-programma "Kanniewaarzijn" opnames over de zeperd van het prestige-project Bleizo. De lokale politiek (op één na) hield ramen en deuren gesloten. Opeens duiken twee mannetjes met gele hesjes op: de opnames zijn illegaal! Ze zeggen te werken voor het projectbureau Bleizo.

Bleizo is een prachtig onderwerp voor toeschouwers van politiek. Officieel (volgens de website Bleizo.nl) is Bleizo een gebied van 121 hectare tussen Bleiswijk en Zoetermeer waar een Vervoersknoop komt en het gebied Bleizo wordt ontwikkeld. Het draait om drie verschillende toepassingen: Leisure Park (waaronder een Factory Outlet Center), Podium (ontmoetingsplek, kantoren) en Business Park (vooral Greenport). Maar eigenlijk is, volgens onderzoek uit 2010, Bleizo een tussenpudding: een bedrijventerrein tussen stedelijke gebieden zonder veel verbinding met bebouwd gebied. De vervoersknoop is verzonnen om die "tussenpudding" op te krikken naar een "praline".

Uit die gedachte ontstonden allerlei hoogdravende invullingen voor het gebied. Er moesten Olympische Spelen worden gehouden, of een permanente Floriade, of een vrachtterminal voor de hogesnelheidslijn, of een pretpark met meer bezoekers dan naburige pretparken als Duinrell. Er zouden kantoren moeten komen, terwijl Nederland lijdt aan een kantoren-infarct. In 2010 was al duidelijk dat er tussen die invuloefeningen weinig samenhang was: "De meest interessante conclusie is echter dat de specialisten verschillende beelden en verwachtingen hebben van Bleizo. Men zit niet op één lijn. [...] Er wordt geen expliciete strategie op locatiesynergie gevoerd hetgeen gezien de opgave waarvoor Bleizo staat wel is aan te bevelen. Dit kan op gespannen voet komen te staan met de financiële kaders."

Zie verder hier mijn onderzoek van een jaar geleden.

De Rekenkamer Lansingerland deed er onderzoek naar, en concludeerde dat de gemeente de raad niet goed op de hoogte had gehouden, en ook niet de risico's voldoende had afgedekt. Ik schreef daar eerder over.

Dat was tegen het zere been van onze bestuurders. PvdA en VVD vonden dat juist de Rekenkamer steken had laten vallen!

Extra pijnlijk was dat de Rekenkamer de burgemeester verantwoordelijk stelde. Die was immers veel wethouderstaken gaan doen, en daar al meerdere malen negatief mee in het nieuws gekomen. In een leader bij de Slag om Nederland werd hij op de publieke omroep aangeduid als "brute bestuurder". De Commissaris des Konings zei in Algemeen Dagblad: "De positie van een burgemeester wordt onduidelijk als hij zich met gevoelige zaken bezighoudt die vallen buiten de wettelijke taken."

De burgemeester liet zich niet kennen, en vond een heel mooie betrekking met een door de Balkenende-norm gelimiteerd salaris. Buiten Lansingerland.

Nu is er nog maar één wethouder over uit het team dat in 2010 begon. Wat niet weg gaat zijn de financiële problemen.

Het VARA-programma Kanniewaarzijn interesseerde zich voor Bleizo. En die wilden dus met de politiek spreken, die immers toch in meerderheid voorstander was van dit project.

Dat gaat zo maar niet. Van gemeentewege werden de fractievoorzitters herinnerd aan de afspraak dat de woordvoering van Bleizo bij het projectbureau ligt. Ehh, dualisme?

Want Bleizo is een zogenaamde "Gemeenschappelijke Regeling". NRC Handelsblad had daar afgelopen vrijdag een inzichtelijk artikel over. Raadsleden hebben niets te zeggen in die regelingen. De voormalige griffier van Zutphen in de krant: "dan geef je jezelf ook echt uit handen". Het is een democratisch gat. Qua financiën een zwart gat: een GR kan niet failliet gaan. De deelnemende gemeenten draaien op voor alle kosten die een GR maakt.

In het geval van Bleizo is door de accountants regelmatig geklaagd over de veel te hoge plankosten (overhead). Pas in de Jaarrekening 2010 uit april 2011 is te lezen dat naar aanleiding daarvan de Gemeenschappelijke Regeling Bleizo besloot om de planontwikkelingskosten te gaan bepalen per
persoon/functie op basis van de inzet in uren per jaar, in plaats van een standaard percentage van de bouwkosten. Ook werd erop gewezen dat de Europese aanbestedingsregels mogelijk werden overtreden.

De gemeente Lansingerland houdt er in de Begroting 2014-2017 op blz. 115 voor 95% rekening mee dat het mis gaat met Bleizo. Op blz. 116 staat dat het om de helft van 12 miljoen gaat, maar zoals de Rekenkamer al zei is dat niet het hele verhaal. Op blz. 141 is te lezen dat er voor 37-43 miljoen aan vreemd vermogen in zit. Precieze bedragen staan waarschijnlijk het geheime deel van het Rekenkamer-rapport.

Daar wilde Kanniewaarzijn dus meer van weten. Maar niemand wilde voor camera reageren, op het onafhankelijke raadslid Neeleman na. Ook het projectbureau wilde niet voor de camera reageren. Dat is tegenwoordig mode bij de politiek. Vandaag was op Radio 1 een journalist van Zembla aan het woord die er een boek over schreef.

De opnames vonden plaats bij de bouwkeet, vanaf het talud waar de metrolijn ophoudt (tot Bleizo succesvol genoeg is, en die door Bleiswijk wordt doorgetrokken). Daar staat een hek, op een kier, zonder goed zichtbaar bordje dat je er niet mag komen. Voor opnames een ideale overzichtsplek. Opeens verschijnen, waarschijnlijk uit de bouwkeet, twee mannetjes met gele hesjes aan, zonder opvallende insignes, en die spreken de cameraploeg aan of ze toestemming hadden om daar te filmen. Ze maken diverse foto's ter documentatie van hun bevindingen. Dat er contact was geweest met de projectleiding was niet genoeg. Dat er geen goed zichtbaar bordje was opgehangen dat het terrein niet betreden mocht worden was niet belangrijk. Dit was illegaal! Er werden de nodige vervelende opmerkingen gemaakt door de mannetjes, die zich voorstelden als werkzaam voor het projectbureau, maar zonder legitimatie. Dat ze van de keurige VARA dit soort acties toch niet verwachten, en of de geïnterviewden hiervoor wel vrij hadden kunnen krijgen van hun baas. Al snel werd de politie gebeld, dat werd gezegd, en met een telefoon een gesprek gevoerd. Maar er kwam niemand. Dus mocht de cameraploeg weer vertrekken na het achterlaten van een contactadres. Waren ze bijna achter de tralies beland van een Siberische cel in Bleiswijk! Ter verhoor opgesloten in de bouwkeet van Bleizo! Vanwege de illegale acties!

Functioneel irritant, en helaas verdween de cameraploeg niet achter de tralies. Dan was Bleizo nog eens in alle nationale nieuwsrubrieken geweest.

Uiteindelijk is het gewoon zoals vrijdag in NRC stond: "Het bestuur van een gemeenschappelijke regeling is dus relatief onkwetsbaar."

Ik ga ervan uit dat alles is gefilmd en in februari in de uitzending te zien zal zijn. Allemaal kijken, dus! Met dan nog een maand te gaan tot de verkiezingen staat onze gemeente er weer eens gekleurd op!

Categorie: Lokaal