Kogels door de kerken: rechtszaken bedreigen voortbestaan HSL

vrijdag 21 mei 2010 - Het overleg in de Tweede Kamercommissie Verkeer en Waterstaat over de HSL leverde een vrijwel letterlijke herhaling op van 11 november vorig jaar. De politici klagen, de minister vertelt dat hij met ze meevoelt, vertelt een verhaal waar de algemene kennis van de kamerleden geen verweer tegen heeft, hij heeft een oplossing waar hij vast in gelooft, en krijgt de tijd om dat uit te voeren. Ondertussen voert hij de dienstregeling, en dus de herrie, op. Er komt geen oplossing op korte termijn. Het goede nieuws: meerdere rechtszaken zijn in voorbereiding. Burgers kunnen kiezen met welke groep ze meedoen. Wie zijn gezondheid, en investeringen in huur- of koopwoning lief heeft, blijft niet aan de zijlijn staan! Als de Tweede Kamer niet in actie komt, is straks de HSL kapot.

Er zijn meerdere verslagen gemaakt van het overleg afgelopen woensdag. Onder andere door Jan Pieter Blonk, fractievoorzitter van Leefbaar 3B uit Lansingerland. Te lezen op hun site. En door René Wendel van de Stichting Stop Geluidsoverlast HSL. Hier.

Waar komt het op neer:

* Er zijn pas drie "echte" Fyra-treinen. De rest komt vanaf medio 2011. Uit eerdere berichten blijkt dat pas in 2012 de laatste Traxx-met-oude-intercityrijtuigen (die nu onder de naam Fyra rijdt, maar geen hogesnelheidstrein is) van het spoor verdwijnt. Niettemin blijft Eurlings steeds spreken over een tijdelijke situatie. Die dus duurt van 2008 tot op zijn vroegst 2012. En de Kamerleden zwijgen stil.

* De laatste smoes van de minister van Verkeer en Waterstaat is om de helft van de remmen van de bejaarde passagiersrijtuigen af te halen. Alléén op de HSL, volgens de Inspectie, terwijl ze daar met veel hogere snelheid worden voortgesleurd dan eerder in hun bestaan. Maakt niet uit, door de geluidsuitbreidingen van de dienstregeling (meer treinen per dag, ook treinen in het weekend) en de steeds hogere snelheden (nu 285, binnenkort 300 km/uur volgens ProRail), doet de geluidsbesparing op die remmen er weinig toe. Bovendien laat het Peutz-rapport zien dat alleen als alle Traxx-met-oude-intercityrijtuigen van de HSL af gaan de norm nog wordt gehaald. Maar de Kamerleden zeggen er niets van, laten de herrie gewoon voortduren, tot het zesde rapport over de herrie, en vast weer nieuwe "oplossingen".

* "Meten is weten" is opeens het motto in Den Haag. Er mankeert volgens Eurlings van alles aan de maandenlange metingen van de Milieudienst Rijnmond DCMR, omdat ze uitgaan van allerlei aannames. Slaap lekker verder (zo lang je ver genoeg van de HSL woont): elke meting is onder zekere aannames, om er algemeen geldige uitspraken aan te ontlenen. En zie het 2e TNO rapport van Eurlings zelf uit januari: alleen als ervan werd uitgegaan dat alle treinen 160 km/uur reden, paste de dienstregeling op een plaats waar al hogere geluidswaarden waren afgekondigd, binnen de norm. Toevallig ook nog precies tot op de decimaal achter de komma! En de treinen reden op het moment van presentatie al veel harder. Nee, alle vijf rapporten (1e TNO rapport, 2e TNO rapport, Sight-rapport, DCMR-rapport, Peutz-rapport, zie mijn Dossier HSL voor de links) wijzen op hetzelfde: HET VOLDOET NIET AAN DE NORM.

* Een ander toverwoord is Swung. Dat is nieuw beleid van ex-minister Cramer, nu Huizinga, van VROM. Onder Swung 1 wordt geregeld dat bijv. spoorlijnen die de "maximale grenswaarde" te boven gaan, kunnen worden gesaneerd. Het Rijk handhaaft die normen. Dat is 68dB. Bij de HSL gaat het daarentegen om het handhaven van de wettelijke "hoogst toelaatbare geluidbelasting" van 55 dB op de gevel, en 35 dB in huis. Dat is vastgelegd in de regelgeving rond de HSL, en door de minister erkend. Voor Bergschenhoek zijn zelfs lagere waarden afgesproken. De gemeenten zijn dan de handhavers. Swung 2 is nog toekomstmuziek, en gaat over het bouwen in geluidsgevoelige zones, wat Lansingerland nu al aan de laars lapt (Hoeksekade, Wilderszijde). Swung is helemaal niet aan de orde voor de huidige problemen op de HSL. Swung is meer bedoeld voor situaties waarin mensen bedoeld of onbedoeld voor onbepaalde tijd te maken hebben met overlast door infrastructuur. Zeg maar planschade. Bij de HSL gaat het om opzettelijk afwijken van alle zorgvuldige voorbereiding en afwijken van de bedoelde exploitatie van de HSL. Er liggen heldere afspraken, en de Rijksoverheid kan gemakkelijk ingrijpen omdat er maar één maatschappij bij betrokken is, de herrie is gemakkelijk aanwijsbaar, maar juist de Rijksoverheid voert steeds de herrie op. Het gaat eerder om onbehoorlijk bestuur en/of onrechtmatige daad. Daarover dadelijk meer. Met Swung laten de Kamerleden zich in slaap swingen.

Vergelijk de situatie met het volgende. U begint in uw achtertuin een partycentrum. De overheid klopt op de deur: te veel herrie, omwonenden klagen. U zegt: "ja, maar over een maand heb ik nieuwe apparatuur, kom dan maar opnieuw meten, dan past het vast in de norm." Stel dat de overheid daarin trapt, een maand later bestaat de herrie nog steeds. U zegt weer: "ja, erg hè, maar over een maand heb ik het opgelost, kom dan maar meten". Enz. Zo gaat het niet bij gewone bedrijven en gewone burgers. U moet meteen stoppen met de herrie, uw zaakjes op orde krijgen, en dan mag het pas weer beginnen. Bij de HSL moeten de omwonenden de overlast verduren, terwijl met bewezen onvoldoende maatregelen tijd wordt gerekt. Draai dat om: de HSL moet gewoon binnen de normen blijven, en telkens als de exploitant problemen oplost kan hij bewerkstelligen dat er meer treinen passen met hogere snelheden, steeds binnen de norm.

Naar verluidt gaat de Gemeente Lansingerland volgende week besluiten om het aangekondigde kort geding tegen de Staat door te zetten. De Stichting Stop Geluidsoverlast HSL uit Berkel en Rodenrijs zal mede-eiseres zijn en met eigen eisen komen: de Traxx-met-oude-intercityrijtuigen moet van het spoor.

Dit is op zich goed nieuws. Toch een puntje van zorg: de Gemeente Lansingerland is tot nu toe niet erg zuiver op de graat. Ze lokken mensen naar de gemeente "rustig wonen in de luwte van het dorp", en beloven "Geluidschermen en andere voorzieningen voorkomen dat bewoners last hebben van passerende treinen." Kom je hier wonen, dan kan het best zijn dat je woont pal naast een of andere gasleiding, soms in woningen die eigenlijk moeten worden afgebroken zó dicht, of je komt onder de geluidscontouren van het vliegveld (regionaal en nationaal beleid: eigenlijk niet bouwen), of pal tegen de HSL aan. Informatie over risico's van economische of gezondheidsschade ontbreekt. Of zelfs maar dat je in de "death zone" van een gasleiding koopt/huurt, dan wel in de geluidscontouren van het vliegveld, of dat de belofte op de website over de geluidsmaatregelen van de HSL onzin is. Meer daarover volgende week in een post over de gasleidingen. En zie de post over de geluidskaart voor Lansingerland.

Wel maakte de gemeente eind april een nieuwe (des)informatiebrief voor de inwoners met passages die terug te herleiden zijn tot ProRail, met informatie die niet helemaal klopt, en met ontmoedigingen om de gemeente financieel aansprakelijk te stellen. De belangen zijn dermate groot dat het voor te stellen is dat de gemeente baat heeft bij het verliezen van het kort geding. Dan kan de gemeente doen of ze er alles aan heeft gedaan, en voortgaan op de oude weg. Want in de gemeenteraad hebben weliswaar partijen stuivertje gewisseld, er verandert niets wezenlijks. Burgers die meedoen samen met de gemeente in het kort geding verliezen mee als het doorgestoken kaart is.

Mijn doemscenario hoeft niet uit te komen. Ik borduur voort op de staat van dienst van de gemeente. Wie weet is dit de winnende weg.

Een andere optie is de onafhankelijke weg van de Stichting Geen Gehoor uit Rijpwetering. Daaraan doen al de nodige huishoudens uit Lansingerland, en vele uit het gebied van Kaag en Braassem mee. Zij eisen niet een overkapping, of het verdwijnen van treinen. Want dan kun je in compromissen verzeild raken, of er komt een oplossing uit de lucht vallen die toch de overlast niet stopt. Geen Gehoor eist slechts het stoppen van de overlast, de HSL moet voldoen aan de afgesproken normen.

De opzet van Geen Gehoor is bovendien toekomstvast. Welke treinen er dan ook nog gaan komen op de HSL (mogen Traxx-met-oude-intercityrijtuigen niet meer, dan kan er best wat anders "tijdelijk" tot 2012 komen rijden), als je eist dat de overlast stopt, dat werkt altijd, en heeft precedentwerking.

Geen Gehoor spreekt bovendien de gemeente aan. Het rare is namelijk dat de overheid onderling heeft afgesproken dat de gemeenten de handhavende instantie zijn. Allicht zijn de gemeenten het er niet mee eens, en huiverig om de HSL aan te pakken, waar een bedrag van 2 miljard Euro aan verbonden is als het omvalt. Toch lijkt mij dat de logische weg. Gemeenten die weigeren te handhaven nemen de aansprakelijkheid voor economische en gezondheidsschade over.

En dan geen kort geding van lokale overheden tegen andere overheden, want dat is een teken dat er iets niet in de haak is. "Gewoon" (ik stel het wat makkelijker voor) moeten gemeenten hun handhaving doen, zoals ze dat doen bij brommers, disco's, tuinfeesten. Aanhouden, proces verbaal opmaken, en bij herhaling de overlastgevende voertuigen in beslag nemen. Dat klinkt grappig, en is het ook (ik ga kijken), maar is de normale toepassing van het type wetgeving waar de ministeries van Verkeer en Waterstaat en VROM op wijzen. Gemeenten moeten hun "core business" volgen, en regels handhaven op de manier waarop ze dat altijd doen.

Als gemeenten onwillig zijn zal een rechtszaak nodig zijn. Met oplopende dwangsommen. Die rechtszaak wordt betaald uit rechtsbijstandverzekeringen van de mensen die meedoen. Verzekeringsmaatschappijen maken zich al op om samen te werken, en de advocaten zo gericht mogelijk in te zetten.

Het nadeel van deze aanpak is dat er niet een heel grote partij meedoet. Het rust op de kennis van de deelnemers, en de kunde van de rechtsbijstandadvocaten, en is afhankelijk van de wil van de verzekeringsmaatschappijen. Die er in eerste instantie is, maar hoe zit het op lange termijn.

Klik hier voor de oproep van de Stichting Geen Gehoor.

Conclusie voor alle omwonenden van de HSL: klaag niet meer over het dalen van de waarde van uw woning, of over tekort aan nachtrust. Sluit u aan bij de Stichting Stop Geluidsoverlast HSL en/of bij de Stichting Geen Gehoor, en doe er wat aan!

De beide Stichtingen werken nog steeds samen aan de oplossing. Er is geen ruzie of zo. Elke stichting kiest een eigen weg, en het mooie is dat elke stichting de hele oplossing tot stand kan brengen. Wat een inzet!

De banner op PolitiekActief.Net met een soort stemadvies welke partijen zich inzetten voor de omwonenden zal verdwijnen als er niet binnen een week of zo wat actie in het parlement is. Als er geen partij zich meer inzet om de ministers te controleren op flauwekulletjes, en de omwonenden op zichzelf zijn aangewezen, en je horendol wordt van de herrie in en om je huis, dan kun je beter niet stemmen.

Een aanrader aan de Haagse burelen: het ziet ernaar uit dat de omwonenden hun zin gaan krijgen op korte of iets langere termijn. Het gaat dan met harde klappen. Het is onwaarschijnlijk dat HSA, de exploitant van de HSL, dat overleeft. Als u nú ingrijpt, kunt u de situatie redden, en 2 miljard Euro besparen. Als u blijft wachten, zoals de minister wil, bent u straks alles kwijt.

PolitiekActief.Net is onafhankelijk, niet aangesloten bij een van de belangenstichtingen rond de HSL, en niet de spreekbuis van een politieke partij.

Categorie: NatioEuro