Bestuurders Lansingerland persoonlijk aansprakelijk?

maandag 4 februari 2013 - Ondanks de lessen van SNS blijft de gemeente Lansingerland voortbouwen aan een vastgoedportefeuille. Er gaan stemmen op om ook gemeentebestuurders persoonlijk aansprakelijk te stellen voor debacles. Kan dat om te beginnen in Lansingerland worden vastgelegd?

Voor de wekelijkse nieuwsvoorziening zijn we in Lansingerland afhankelijk van twee groten: de nieuwsbrief van de PvdA en huis-aan-huisblad de Heraut. Op z'n tijd (maar soms wekenlang niet) staat er een relevant artikel in het AD/Rotterdams Dagblad en nog sporadischer iets in landelijke media. Dat laatste zelden in gunstige zin.

De Heraut is, zoals dat gaat met huis-aan-huisbladen, van wisselende kwaliteit. Af en toe maakt je hart toch een sprongetje van blijdschap, zoals met het meer dan uitstekende artikel van vorige week over het lastige onderwerp van de gemeentefinanciën. Een artikel dat niet zou misstaan in het Financieele Dagblad of het magazine van de Bank Nederlandse Gemeenten. Een meer dan geslaagde poging om de herfinanciering van de gemeente te beschrijven in klare taal. Als er een prijs is voor artikelen in huis-aan-huisbladen, laat het weten, dan kandideer ik deze.

Het ging om het herfinancieren van 20 miljoen. Dat doen ze met een lening van 50 miljoen, waardoor de schuld dus 30 miljoen toeneemt. "Maar ook met dit laatste bedrag denkt de wethouder 't niet te redden de komende 20-30 jaar. Vandaar ook nog het genoemde bedrag van circa 300 miljoen euro in de bijlage "Kasstroomoverzicht" bij dit agendapunt 5a."

Dat is dus wat al werd voorspeld in de Begroting 2013-2016. Een enorme stijging van de schuld, die zijn weerga in Nederland niet kent. Waarbij moet worden aangetekend dat er geen kloppende openbare begroting bestaat. De gepubliceerde begroting 2013-2016 werd twee dagen voor de raadsvergadering van een inlegvel met een heel andere balans voorzien, die alleen zo kan zijn door grote wijzigingen in de rest van de tekst (vergelijk met blz. 161 van de gepubliceerde begroting).

Een gemeente die geen integrale begroting meer wenst te publiceren voor het publiek, heeft die wat te verbergen?

In ieder geval wordt de gemeenteraad op het verkeerde been gezet. De VVD heeft een warrig artikel met spelvauten online gezet, waar in ieder geval uit blijkt dat ze de investeringsagenda onder de loep willen nemen, en constateren dat een lening met een vast rentepercentage beter is dan een derivatenlening. Onvermeld blijft dat het raadsstuk dat ze eerder kregen maar de halve waarheid vertelde, en dat het niet alleen ging om een CAP, maar om een collar, waarbij de gemeente garant ging staan voor rentebewegingen. Zie dit artikel. Een derivatenvoorstel onder verantwoordelijkheid van de eigen VVD-wethouder, die onlangs met de VVD-burgemeester aankondigde dat de burger het gelag maar moest betalen.

De PvdA is op regionaal en lokaal niveau zelden of nooit een toonbeeld van financiële behoedzaamheid, en die kun je dus ook niet echt iets verwijten op dat vlak. Ze weten nu eenmaal niet beter, en maken andere afwegingen. Zo lang belastingen maar verhoogd kunnen worden, what's the problem? De PvdA blijft in de nieuwsbrief volhouden dat het allemaal niet door recente domme besluiten komt van vrijwel dezelfde raadsleden en bestuurders als die er nu nog rondlopen.

Het ziet er niet naar uit dat de PvdA zal bijdragen aan beterschap: "Hadden wij niet de last van het grondbedrijf dan zou de schuldquote binnen de door VNG geformuleerde norm vallen. De schuldquote is overigens geen officiële toetsnorm van rijk en provincie. Als je de (oplopende) rente maar kunt blijven betalen en de begroting sluitend blijft, is het allemaal best."

Misschien kan ik het in plaatjes laten zien. De uitleg staat in "Griekenland aan de Rotte" en in mijn boek.

Hoe ontwikkelt zich de schuldquote van Lansingerland volgens de twee begrotingsversies?

De 123%-grens komt overeen met de grens van een EMU-schuld van 130%. Dat is voor gemeenten omgerekend de grens die Nederland aan schuld mag hebben. En dat is een officiële toetsnorm. Te zien is dat sinds 2008 Lansingerland flink wegliep van die grens. De "Top 3" is waar de nummer 3 van Nederlandse schuldengemeenten zich bevond. De nummer 1 en 2 zitten daarboven. In mei worden de landelijke cijfers over 2011 bekend, en Lansingerland zal dan rond de Top 3 verkeren. De komende jaren gaat Lansingerland het record, dat in 2006 werd behaald (276%), breken.

Dat heeft ontegenzeggelijk te maken met de grondproblematiek. Maar, als Lansingerland verder een net financieel beleid had gevoerd, dan was ook met de grondproblematiek de schuldquote onder 123% gebleven. Dat we nu zo veel schuld hebben komt door de alsmaar stijgende investeringen per inwoner. Let op: in de volgende twee plaatjes zijn de bouwgrondproblemen buiten beschouwing gelaten!

De zwarte lijn is Lansingerland. Voor de vergelijking heb ik de drie gemeenten gekozen die ongeveer even groot zijn, ook flink stegen in inwonertal, maar geen schuld hebben. Bij die gemeenten heb ik de lijn vanaf 2011 doorgetrokken op het gemiddelde niveau.

We kunnen ook kijken naar de jaarlijkse uitgaven per inwoner:

Horst aan de Maas is een centrumgemeente, wat Lansingerland niet is.

Als Lansingerland stopt met de overinvesteringen en overbestedingen, en het bespaarde geld gebruikt om de schulden af te lossen, zijn we in een jaar of 7 weer op een normaal niveau. Als de woningbouw aantrekt gaat het nog sneller. De gemeente moet dan stoppen met het subsidiëren van woningbouw.

Het bestuur Lansingerland heeft er een handje van allerlei avonturen aan te gaan, en dan later te zitten kniezen als het onploft. Of, wat nu de bedoeling is, de burger te laten opdraaien voor de zeperds. Neem Bleizo als helder voorbeeld. Gelukkig werden andere plannetjes, zoals de Olympische Spelen en de Floriade, in de kiem gesmoord. Het eerder genoemde Horst aan de Maas zat vorig jaar wel met de brokken van de Floriade. Een provinciale volksvertegenwoordiger, en oud-raadslid, van de SP vond in NRC Handelsblad van 8 december 2012 "dat er bekeken moet worden of bestuurders persoonlijk aansprakelijk kunnen worden gesteld. Probleem is dat veel betrokkenen inmiddels geen politieke verantwoordelijkheid dragen."

Hier is dat wel zo, al hebben twee van de vier wethouders hun vlucht al voorbereid door te weigeren hier te komen wonen. Een oud-bestuurder is nog goed te vinden, en maakt op LinkedIn reclame met zijn betrokkenheid bij tal van regionale vastgoedprojecten.

Gisteren bij Buitenhof had PvdA-minister Dijsselbloem het ook over het achteraf aansprakelijk stellen van SNS-bestuurders voor hun domme vastgoedbeslissingen. De openbare begroting van Lansingerland vertoonde een gat van 36 miljoen euro, waarvan het gerucht gaat (en het past logisch in de cijfers) dat het bedoeld is voor gemeentelijke vastgoedontwikkeling.

Is het niet een idee om burgemeester en wethouders een contract te laten tekenen? Okay, we geloven jullie op de blauwe ogen dat die 300 miljoen nodig zijn, maar als het fout loopt, dan zijn jullie persoonlijk aansprakelijk voor 1 ton per persoon. Als kleine geste.

Kijken of ze dan nog zo gemakkelijk met geld smijten. Geld dat van ons is, dat ze alleen verstandig mogen gebruiken.

Filmpje:

Categorie: Lokaal