Kamerlid De Boer schiet tekort op HSL-dossier

woensdag 27 maart 2013 - Updated*** Afgelopen maandag was een interessante informatieavond over de geluidsproblematiek van de HSL, onder auspiciën van de VVD Lansingerland, of beter nog, raadslid Edith Bal. Die staat altijd garant voor goede en degelijke informatie, en constructieve behandeling van lastige onderwerpen. Helaas was het uitgenodigde VVD-kamerlid een maatje te klein.

Een verslag van de avond, met de presentatie van de geluidsexpert staat hier.

Eerst het goede nieuws. Het is lovenswaardig dat de VVD aan raadslid Bal de gelegenheid geeft zo'n avond te organiseren. Je tapt toch in de heersende onvrede, en als collegepartij is de VVD mede schuldig aan het slappe en afwachtende gemeentebeleid op dit gebied. Het college gaf nota bene een instructie aan raadsleden: "de minister is al goed op weg, proces vraagt geduld, geen wijzende vinger naar Staatssecretaris uiten".

Niet getreurd, handen uit de mouwen, Bal komt gewoon met het motto "Durf, moed en lef". Van alle presentaties over geluidsproblemen die ik meemaakte was dit de beste, vrijwel perfect. Bal had Hans van Leeuwen uitgenodigd van het bureau DGMR. Helder en duidelijk, met aansprekende voorbeelden, gaf die aan wat de problematiek is, waar het door komt, en wat eraan te doen is. Nee, met alleen raildempers en minischermen (als die al mogen) ben je er niet. Je moet wat doen met de absorptie van de (glazen!) geluidsschermen. En dat zit niet in de pilot. Zie het eerdere artikel hier.

Alles kwam aan de orde, inclusief dat voor de HSL een lagere maximum geluidsproductie geldt, omdat de afspraken uit het Tracébesluit van de HSL in de wet zijn vastgelegd. Het zijn dus geen "voorkeurswaarden" meer, zoals het Ministerie nog steeds beweert.

We misten node de stevige uitspraken van, en de door klokkenluiders goed geïnformeerde, Aptroot. Die vertelde vorig jaar veel meer nieuws dat niet in de officiële dossiers zit. En hij deed te toezegging dat het wordt opgelost, "wat het ook kost".

Maandag klonk vanaf het podium dat uiteindelijk de geluidsmaatregelen van de HSL een kostenafweging zijn. Twee kanten op: elke decibel maakt een huis minder waard. En dat er continu gemeten zou moeten worden, om te voorkomen dat nu de treinen wat langzamer rijden, of met grotere tussenpozen, om het meetresultaat te beïnvloeden. Dat waren uitspraken van Van Leeuwen.

De Boer kwam niet veel verder dan dat "prutswerk" is geleverd, en dat ze niet begreep hoe het nu al zo lang kon duren. Ze zou nog eens langskomen om bij mensen thuis te luisteren naar het lawaai. Een ontkenning van de fase waarin de problematiek inmiddels verkeert. We gaan toch niet weer opnieuw beginnen?

Een van de aanwezigen wist in de marge het (onbevestigde) verhaal te vertellen dat de minister vorig jaar bij een barbecue tegen iemand zei dat ze niets ging doen aan de problemen van de HSL. Het waren allemaal zeikerds, en ze zou ze "uitroken".

Dit klinkt plausibel omdat het een gebruikelijke manier is waarop de overheid omgaat met weerstanden tegen infrastructuur. Logisch: anders kun je niets aanleggen zonder in een 100-jarige oorlog te verzanden.

Alleen doorziet men dan niet wat de HSL specifiek maakt. Het is de enige hogesnelheidsspoorlijn ter wereld waar de bedoeling is om 300 km/uur te rijden in dichtbevolkt gebied. Waar vanaf het begin goed helder was dat dat alleen kan met goede geluidsschermen. En toen ging het mis, want schermen kunnen worden weggezogen als ze te dichtbij staan, en goede zware absorberende schermen zijn duur. Dat is een voorbode van de conclusie over de minischermen...

Vanaf het eerste rapport van TNO uit 2010 over de HSL is de conclusie duidelijk: de schermen deugen niet.

Tja, en als je dan het plan hebt om 192 treinen per dag op 250 of 300 km/uur te laten rijden, en je mag "maar" 57 dB(A) produceren, dan krijg je ze niet weggezet. Het past niet.

De HSL is niet Rotterdam-The Hague Airport, wat eigenlijk een knollenveld is, waar ze ooit met vliegtuigen zijn gaan vliegen, en pas recent een vergunning hebben verstrekt. Waar mensen klagen, maar nauwelijks een poot hebben om op te staan. De HSL is ook niet zo'n provinciale weg, waar opeens meer vrachtwagens op gaan rijden, en waar je weinig aan kan doen. Het zaaltje maandag was niet zo'n zaaltje waar landelijke, provinciale en gemeentelijke politici week na week komen om boze omwonenden van een of andere infrastructuur aan te horen en te zeggen "dat neem ik mee".

De Boer had zich moeten voorbereiden. Het eindspel van de HSL is al lang begonnen. De problemen met de Fyra250 kwamen als een geschenk uit de hemel voor het Rijk, omdat nu een jaar gerekt kan worden. Er kan worden gemeten aan maatregelen die niet voldoende opleveren. Maar ééns komt de dag, laten we zeggen vlak vóór de verkiezingen van maart 2014, dat de conclusie komt: we kunnen op de HSL zoals die is aangelegd NIET de beoogde treinen in de beoogde frequentie en beoogde snelheid laten rijden. Dan gaan de omwonenden naar de rechter, want de nieuwe wet geeft (anders dan voorheen) precies aan wie ze moeten aanspreken (ProRail), wat het maximum is (57 dB(A)), wat de uitkomsten zijn van alle metingen (vorige keer vond de rechter dat er nog meer gemeten moest worden), en wordt van rechtswege ingegrepen in de dienstregeling. Er is een wet, en afspraken zijn minutieus tot op huisadres vastgelegd.

De gevolgen zijn dan groot. De VVD, die nu dossierhouder is, kan rekenen op flink electoraal verlies. HSA, de exploitant van de HSL, gaat failliet. Definitief komen de al ingeboekte bedragen niet in de rijkskas. Er moet een nieuwe Europese aanbesteding komen (tegenwoordig mogen niet meer de lange termijnen van het huidige contract, en bedrijven bieden lagere bedragen). De Fyra250-treinen kunnen naar de schroothoop omdat niemand ze wil, en het te duur is ze om te bouwen tot exploitabel.

Er is een gedeeld belang van De Boer, de VVD-minister, de PvdA-staatssecretaris, het Rijk, ProRail en de omwonenden om de geluidsproblemen op te lossen. Bijvoorbeeld door een "Dak op de Bak" in Lansingerland. Goede geluidsmaatregelen bij Hoogmade en andere delen van Kaag en Braassem, bij Zoetermeer en bij Breda zijn goedkoper dan de bak ellende die de omwonenden rechtens kunnen afdwingen over een jaartje.

En doe ons een lol. De volgende keer dat De Boer naar Lansingerland komt, laat ze zich even voorbereiden? Ik ben benieuwd of de andere Kamerleden die maandag in Lansingerland beter op de hoogte waren. Ik hoor dat die het verhaal van ProRail, dat de pilot-maatregelen zin hadden, gewoon slikten. De Boer is dus "in goed gezelschap". Leve onze volksvertegenwoordigers!

Is het een idee dat ze in een motie uitspreken dat NU de regelgeving uit het Reken- en Meetvoorschrift wordt toegepast, en de dienstregeling onmiddellijk wordt teruggebracht naar een niveau dat past binnen de geluidsnormen? Dat is gewone bestaande regelgeving, waar nu al sinds minstens december 2009 de hand mee wordt gelicht. Over een jaar is het toch ook zo ver, en je voorkomt een hoop frustratie bij de bevolking. Het negeren van regelgeving door de overheid ligt aan de basis van het verminderde respect voor autoriteiten, van de minister tot de leerkracht tot de ambulancemedewerker.

Uiteindelijk is de Kamer de wetgever, en als je je eigen regelgeving al niet serieus neemt, wat ben je dan aan het "meenemen"? Ik wil wel helpen schrijven aan die motie.

***Update 17:10: Kamerleden hebben maar weer eens vragen gesteld over de HSL. Ze hopen op antwoord vóór 8 april.

Wat zou de staatssecretaris antwoorden? 1. hopelijk vóór de jaarwisseling 2. hoe komt u erbij 3. vóór 2020 4. nee 5. daar is nog niets van te zeggen 6. contractueel is dit geen optie, de geluidsoverlast daalt als de treinen langzamer rijden, maar dan komen ze 1 minuut later in Parijs, en dat kan niet 7. we wachten eerst de pilot af, zie vraag 3 8. het is inmiddels juli 2013, helaas, er lagen blaadjes op het toetsenbord

***Update 30/3: De Kamervragen zijn op initiatief van de PvdA, en op voorspraak van PvdA Lansingerland (volgens Twitter). Vertragingstactieken. Lees ook dit artikel.

Categorie: NatioEuro