Raad Lansingerland monddood over HSL

zondag 10 maart 2013 - Updated 20:00*** Het college van Lansingerland houdt er zoals bekend Noord-Koreaanse praktijken op na. Veel proberen ze geheim te houden, er is zelfs geen integrale versie online van de gemeentebegroting. Wie burgers bijstaat kan een berisping van de burgemeester verwachten. En nu dus een aanwijzing van het college aan raadsleden die Kamerleden wijzer willen maken over de HSL-problematiek. Terwijl juist Kamerleden en de Minister/Staatssecretaris onnodig dralen met het oplossen van de geluidsproblemen voor Lansingerland.

Op de financiële problemen en het niet openbaar zijn van de begroting was ik afgelopen week al ingegaan.

Hoe zat het ook alweer met de HSL? Vorig jaar heb ik een overzichtsartikel online gezet, en er staat een hoofdstuk over in mijn boek.

In het kort:

* Veronderstelling uit de begindagen: de HSL zou in de drukke Randstad alleen op topsnelheid kunnen rijden door goede geluidswering met absorberende geluidsschermen.

* In het arrest van de Raad van State uit 1999, de laatste hobbel die moest worden genomen voor de aanleg, staat:

"In de akoestische rapporten is als uitgangspunt genomen dat alle geluidschermen een absorberende werking hebben. Dit houdt volgens de rapporten in dat plaatsing van een dergelijk scherm aan de overzijde van de spoorbaan niet zal leiden tot een extra verhoging van de geluidbelasting. In de geluidmodellen zijn de schermen als volledig absorberend ingevoerd."

* Maar ja, men wilde ook een tunnel onder het Groene Hart, en die was duur, ten behoeve van een paar koeien, dus moest er worden bezuinigd op de rest van de aanleg. We lezen verder in het arrest:

"De Minister heeft zich op het standpunt gesteld dat, hoewel er geen schermen bestaan die het geluid volledig absorberen, door de vormgeving en de materiaalkeuze van een scherm de geluidbelasting vanwege reflectie van een scherm verwaarloosbaar kan worden gemaakt, hetgeen tot gevolg zou hebben dat bij de berekening van de geluidbelasting van een volledig absorberend geluidscherm kan worden uitgegaan."

Ze gingen gewone reflecterende schermen onder een hoek plaatsen, want in een laboratoriumsituatie leverde dat een absorberend effect op. Op de website van ProRail staat uitgelegd hoe het zit met de glazen (!) schermen:

"De schermen staan niet loodrecht op hun ondergrond, maar onder een hoek van 15 graden gebogen naar het spoor. Zo wordt het geluid adequaat geweerd en oogt de spoorbaan slank."

* Dat werkt in de praktijk dus niet. Al sinds december 2010 is dat bekend, in bijv. de rapporten van TNO en DCMR. Lees hier een oud artikel van mijn blog. Om de zoveel tijd wordt het ook toegegeven door het Rijk. Maar daar schieten we natuurlijk niets mee op.

* Burgemeester en Wethouders zijn vooral erg tevreden. Ze lijken het te druk te hebben met ons belastinggeld opmaken aan eigen hobby's (waar de burger trouwens weinig mee opschiet), en uiteindelijk willen ze dat het Rijk veel geld gaat bijpassen. Dus moeten ze het Rijk het niet te moeilijk maken! Met belastinggeld kopen ze een desinformatiepagina in het huis-aan-huisblad.

* Daarom is het niet verbazingwekkend dat raadsleden bij hun uitnodiging voor de gesprekken met bezoekende Kamerleden op 15 en 25 maart een heuse opdracht ontvingen van het college:

"Doel: informatieoverdracht en pleidooi houden: positief verhaal, de minister is al goed op weg, proces vraagt geduld, geen wijzende vinger naar Staatssecretaris uiten, wel nadrukkelijk onze verwachtingen en urgentie voor de toekomst kenbaar maken."

Raadsleden die het hier niet mee eens zijn, die zich verkozen weten "zonder last of ruggespraak", moeten die dan wegblijven? Of krijgen ze een berisping van de burgemeester als ze toch met de vinger wijzen naar de staatssecretaris? Want daar moet de wijsheid toch vandaan komen om echt door te pakken met die HSL?

Maar dat is niet de bedoeling, zo lijkt het. Als langs de hele HSL de geluidsschermen moeten worden vervangen waar woningbouw staat of gepland is, dat kost een paar miljard. Aan de andere kant, de wet is sinds juli 2012 aangescherpt, en de geluidsafspraken van de HSL uit het Tracébesluit zijn nu wettelijke maxima. De HSL wordt genoemd in een bijlage bij de wetswijziging. Over hoe dat zit heb ik vorig jaar uitleg online gezet van de Milieudienst Rijnmond DCMR.

De Minister/Staatssecretaris moet dus hoe dan ook de geluidsproductie van de HSL beperken. Dat kan ook door minder treinen te laten rijden, of ze langzamer te laten rijden. Dat heeft onmiddellijk gevolg voor de toch al onder druk staande levensvatbaarheid van HSA, de exploitant van de treinen op de HSL. En daar speelt een ander groot probleem: de "echte" Fyra, die op 250 km/uur kan rijden, is voor een jaar uit de vaart. Nu rijden weer de aftandse intercity's uit de jaren 80, die ook bij het Rijk als "lawaaiig" bekend staan.

Hoe overbrug je nu 1 jaar, als er wettelijke maxima in de wet zijn vastgelegd voor je hobbytreintjes?

We kijken in de beantwoording van vragen door de regering van 8 februari 2013.

* Er wordt gerekend op 14 miljoen kosten om de geluidsproblemen bij Lansingerland op te lossen. Dat is geen budget, maar een verwachting van kosten: "een inschatting van de kwantificering van het risico". Men hult zich in nevelen over wat het echt gaat kosten. En er wordt steeds weer gegrepen naar de formulering dat uiteindelijk een kostenbaten-analyse wordt gemaakt. Als de kosten van het op orde brengen van de geluidsmaatregelen te hoog zijn, dan zou de minister het recht hebben om het erbij te laten zitten. Dat is een miskenning van de wet. Natuurlijk kan de minister niet worden gedwongen om hoge kosten te maken voor aanpassingen, maar ze moet dan op een andere manier aan de 57 dB(A) (of 55 dB nieuwe norm) voldoen. Door minder treinen, andere treinen, lagere snelheden.

* Of die maatregelen helpen ligt aan de gemeente Lansingerland (vergunning), zegt de regering. Of de maatregelen mogen worden aangebracht (veilig). En het ligt aan wanneer de "echte" Fyra (Fyra 250) weer gaat rijden:

"NS Hispeed heeft mij gemeld dat Traxx en Prio-materieel in de loop van 2013 zal worden vervangen door V250-treinstellen. Deze planning staat nu, gelet op de problemen met het V250-materieel, onder druk."
en
"Op dit moment is niet duidelijk wanneer de V250-treinen weer kunnen gaan rijden."

Dus: als Pasen en Pinksteren op één dag vallen, zoals mijn moeder placht te zeggen.

* De minister verwijst naar het Lloyd's rapport als bron van "overige mogelijkheden die ook nog kunnen". Dat is grappig, want dat rapport kraakt de maatregelen die ze nu van plan zijn. Voor het college is dat allemaal zuur. Zie dit eerdere artikel. Dat Lloyd's rapport is een nadere uitleg zonder veel toevoegingen van een bureaustudie van TNO uit najaar 2010! Het kwam in januari 2011 binnen bij het Ministerie. In augustus 2011 zaten vertegenwoordigers van de gemeente Lansingerland lustig thee te drinken daar, en allemaal opties door te nemen, terwijl hun gesprekspartner al lang wist wat wel en niet kon en werkte. Pas in oktober 2011 werd versie 2.0 van het Lloyd's rapport openbaar gemaakt. De tevredenheid van ons college komt tegen een hoge prijs: nog meer verlies aan geloofwaardigheid en legitimiteit. In het Lloyd's rapport staat:

"1. Op locaties waar zich al 4 meter hoge of hogere schermen bevinden zal alleen schermverhoging leiden tot substantiële geluidsreductie (meer dan 2dB(A)).

2. Op locaties waar zich schermen van 4 meter of lager bevinden of daar waar zich geen schermen bevinden zijn de maatregelen gericht op het verminderen van alleen rolgeluid mogelijk wel interessant, maar hiermee kan maximaal een geluidsreductie worden bereikt van 3 dB(A). Het betreft hier de volgende maatregelen: raildempers, geluidsabsorberende platen op het betonplaten spoor, scherm tussen beide sporen, T-toppen, gemodificeerde minischermen en/of tussenbermscherm"

* Redelijk positief kunnen we zijn over dat de minister de aannames over snelheden en aantallen treinen in verband met de geluidsproductie opnieuw wil bekijken. In de wet staat dat je dat moet doen vóór je een trein laat rijden, maar goed, tot nu toe werd er helemaal niet over gepraat.

* Er zijn veel smoes-redeneringen. Heel prachtig is de redenering over de "robuuste dienstverlening" bij vraag 46. Verdient een taalprijs.

Er is dus voldoende te vragen aan de Kamerleden:

* Volgens de regels (Reken- en Meetvoorschrift) moet een dienstregeling eerst worden doorgerekend alvorens die in uitvoer te brengen. Nu de Fyra 250 tot begin 2014 op zich laat wachten, en wellicht nog langer, kan de regering zich rechtszaken en schadevergoedingen besparen door de dienstregeling van 2013 eens langs de meetlat te leggen. Er is voldoende gemeten aan de treinen om die dienstregeling binnen de geluidsgrenzen te krijgen. Wanneer gaat dat gebeuren?

* Wordt de toekomstige dienstregeling ook doorgerekend?

* Gaan de dames en heren Kamerleden er opnieuw bij de Minister/Staatssecretaris op aandringen dat de kostenbaten-analyse niet bedoeld is om straks de HSL meer herrie dan afgesproken te laten produceren? Dat het op orde brengen van de HSL een paar miljard gaat kosten, dat ligt voor de hand. De lijn is feitelijk niet opgeleverd volgens de specificaties, het werk is nog niet klaar, maar daar hoef je de bewoners van Lansingerland (en Kaag en Braassem, en Zoetermeer, en Breda, enz.) niet mee te plagen.

Stel: je hebt een feestje en de muziek staat veel te hard. Dan komt de politie. Die zeg je: "Ik weet niet precies tot welk volume ik het terug moet draaien, en ik ga misschien nog andere geluidsboxen kopen. Ik ga het eerst uitzoeken, daarna meten (als de wind maar niet verkeerd staat), en dan kom ik bij je terug." Daar trapt de politie bij gewone burgers niet in. Waarom wel bij de HSL?

De raadsleden zouden ook eens bij Burgemeester en Wethouders kunnen klagen over de Noord-Koreaanse (of Wit-Russische) oekazes.

Want juist wijzen met de vinger naar de Staatssecretaris kan helpen om de problemen van Lansingerland met de HSL op zeer korte termijn op te lossen. Zoals in regels is vastgelegd. En die al sinds 2009 niet worden nageleefd.

Update 20:00*** Reactie Stichting Stop Geluidsoverlast HSL uit Berkel en Rodenrijs:

"Goede analyse Joost,wij zullen zeker de staatssecretaris er wel op aanspreken. Zullen ook het plan B (lichte overkapping, zoals bij nieuw busstation in Amsterdam momenteel wordt uitgevoerd en waarvan wij al jaren de ontwerpen hebben, ter tafel brengen. Partijen uit de Raad van Lansingerland wilden hier een jaar geleden per se geen onderzoek doen naar kosten en mogelijkheden hiervan omdat dat te veel tijd zou gaan kosten. Hoeveel tijd gaat nu de Pilot en het aanbrengen van evt maatregelen kosten??? 2015? 16? of 17? En hoeveel snelle en wat voor treinen rijden er dan?"

Lijken mij allemaal vragen voor de Kamerleden, en op dit blog en dat van de Stichting zal vast commentaar volgen.

Categorie: Lokaal