Bijzondere verkiezingscapriolen

vrijdag 14 maart 2014 - Updated 15/3, 10:15*** Het is verkiezingstijd, dus gedragen politici zich anders dan anders. Ze gaan prestaties claimen, waar ze part noch deel aan hadden. Of ze proberen nieuwtjes te kapen als hun prestaties. Interessant is verder wie ze als hun concurrent zien, en hoe ze die behandelen. Immers: bij onderscheidende communicatie is het risico dat ook de concurrent stemmen wint. Zeker als ambtenaren zich in het strijdgewoel mengen.

Vorige week viel de PvdA al op, omdat ze lieten weten nog graag 4 jaar van hetzelfde te willen, met hetzelfde beleid en dezelfde coalitie. Ik kan mij niets positiefs voorstellen bij nog 4 jaar van fraude, integriteitsproblemen, curatele, en instabiliteit, maar ik ben dan ook geen PvdA-kiezer (voor een overzicht met bronnen over deze opsomming, zie het artikel van vorige week). Uit mijn berekeningen blijkt dat het profiel van de PvdA-kiezer in Lansingerland afwijkt van bijv. Rotterdam. Dat is natuurlijk lastig voor de afdeling in onze dorpen. Zeker omdat hoe dan ook de Lansingerlandse situatie bijzonder is te noemen. Als er geen staatsrechtelijke, bestuursrechtelijke en mogelijk strafrechtelijke, kant aan zou zitten zou je naar Dik Trom kunnen verwijzen.

Neem bijv. het onderwerp van nivellering. Voorzitter Spekman van de PvdA noemde dat een feestje. Vanuit de Robin Hood-gedachte. Dat de rijken zich bovenmatig veel toe-eigenen, en de overheid dat moet afromen ten behoeve van de vele armen die door de straten slenteren en onder de bruggen slapen. Alleen, zowel in Nederland, in Lansingerland in het bijzonder, gaat het om wie moet opdraaien voor de grote kortingen aan bijv. grote bedrijven en subsidies aan bouwbedrijven.

En dan gaat dat ook nog eens wat mis, omdat de gemeente het meest draait aan de knop van de onroerende zaakbelasting. Dat maakt dat nu dure woningen het meest in waarde dalen, er een veelvoud aan huishoudens met goedkopere woningen voor moet opdraaien. Het is aannemelijk dat de eigenaren van de duurste woningen voor een kleiner deel de crisistax voor hun rekening nemen dan de eigenaren van de goedkoopste woningen, die juist naar verhouding meer betalen. Een rekenvoorbeeld staat onderin dit artikel.

U kunt denken dat PvdA dat niet doorheeft. Niets is minder waar. Ze zien het als een prestatie. Afgelopen zaterdag stond er een groot artikel in De Telegraaf over wat de fijnste gemeenten zijn om te wonen. Op welke criteria baseerde de krant zich:

Met andere woorden: de sociaal-economische "winnaars" bepalen wat de beste gemeente is (hoog inkomen), en nivellering is prima zo lang het maar naar boven is (weinig "losers": fijnste wonen is waar weinig mensen onder de armoedegrens zitten). Nou kan ik mij voorstellen dat er partijen zijn die dat beamen. En het onderzoek is voor Telegraaf gemaakt door Jan Latten, toch geen prutser. Maar wat zou onze PvdA nou vinden van dat soort wedstrijdjes om wie de beste gemeente is?

Een ondernemer (ChristenUnie) die we ons nog wel herinneren tweette:

Dit is weer is een ander geluid dan het gezever over ONZE gemeente ipv de verkiezingsretoriek. Gelukkig zijn! pic.twitter.com/x0aYrJIywq
— Jan Den Uil (@JdUil) 8 maart 2014

Want Lansingerland scoorde 6e op de ranglijst van nivellering naar boven, zonder klaplopers. Blijkbaar het geluid van ChristenUnie in 2014. Of was het eigenlijk een 7de plaats?

Nu had onze PvdA altijd al wel een bijzonder geluid, en kwam het sociale gezicht pas weer goed voor de dag na de Kamerverkiezingen waar ze nota bene een raadslid mochten afleveren in de Tweede Kamer. Zou dat van dat nivelleren een feestje is vooral een Haags dingetje zijn, en niet zo gevoeld door de Lansingerlandse sociaal-democraten? Zijn inmiddels SP-ers de echte socialisten, en PvdA-ers toch meer de salon-socialisten? Je wil toch ook als sociaal-democraat gewoon leuk wonen, met weinig bedelaars voor je deur. Of zoiets.

Ja, blijkbaar. PvdA twitterde blij te zijn met: "onze 6de plek op de lijst in Telegraaf!" Morgen kunt u ze op het kille neo-kapitalistische afrekenen aanspreken:

Rozenkwekers in Lansingerland draaien overuren: zaterdag gaan wij met rode rozen de straten van de '6de fijnste gemeente om te wonen' in.
— PvdA Lansingerland (@PvdA_LL) 11 maart 2014

Dat is toch wel bijzonder in de verkiezingstijd, dat partijen zo dol lijken te draaien van de campagne dat ze hun beginselen vergeten. Jammer, want zetelbehoud is voor PvdA al heel mooi, en wie weet een zetel erbij, maar toch niet met dit soort campagnes?

Andere partijen maken minder gekke sprongen. De Leefbaar 3B-nestor, die vorige keer veel stemmen trok in Bleiswijk, nam afscheid in De Heraut, maar staat opeens weer verkiesbaar nu er tekenen zijn dat Leefbaar 3B zetels moet inleveren. Hij verspreidde een brief in Bleiswijk, die door PvdA online werd gezet:

Zouden ze bij uitzendbureau @Leefbaar3B nu echt denken dat kiezers hier in tippelen? Liefst 4 jaar coalitieleider! pic.twitter.com/A7Qc635Www
— PvdA Lansingerland (@PvdA_LL) 13 maart 2014

Bij mijn weten zat de Leefbaarder niet eens in de commissie waar hij nu claimt speeltuinen en groen te hebben geregeld.

De PvdA-wethouder Cultuur reageerde vrij snel met een eigen brief:

Kees Heugens, Leefbaar3B heeft een brief aan de Bleiswijkers geschreven. Hieraan voeg ik graag mijn bedankbrief toe. pic.twitter.com/BN9882SXML
— Ruud Braak (@BraakRuud) 13 maart 2014

Die is dan weer net zo min feitelijk. De Leefbaar 3B-wethouder die vertrok deed dat op eigen initiatief, en is niet weggestuurd.

Dat van die Bleiswijkse kwetsbaren is misschien ook niet helemaal waar. Om terug te komen op het eerste onderwerp: als het om de OZB gaat wordt vooral Bleiswijk ontzien, omdat daar de grootste waardedalingen waren. En dan hebben we het toch over huiseigenaren. Het college heeft daar goed voor gezorgd, en hoe duurder je woning, hoe beter! Maar dat is wat anders dan de "kwetsbaren".

Nee, waar het college echt goed voor heeft gezorgd zijn allerlei inhuurkrachten. Een eenvoudig onderzoek naar de dossiers van de HSL kostte ongeveer 70.000 euro. Een voorstel van mij voor een raadsenquête, uit te voeren door drie raadsleden, kostte ook 70.000 euro omdat de gemeente het liever uitbesteedde. En een integriteitsonderzoek kostte 70.000 euro. Een soort Hollandse Eenheidsprijzen Maatschappij, blijkbaar. Een vraag van raadslid Neeleman om het inhuurbeleid onderdeel te maken van de controle door de externe accountant werd niet gehonoreerd. De gemeente controleert dat intern liever, lees het hier.

Toch zien partijen ook in die gemeentelijke inhuur bij gelegenheid kans om elkaar aan te vallen. Er zijn partijen die vinden dat je vooral loyaal moet zijn aan het bestuur:

Als je echt duaal wilt zijn, moet je in de oppositie gaan zitten. Collegeverantwoordelijkheid dragen vraagt om loyale coalitiefracties.
— PvdA Lansingerland (@PvdA_LL) 2 maart 2014

Tja, en dat was dat bestuur van 4 jaar fraude, integriteitsproblemen, curatele, en instabiliteit. De onafhankelijke positie van raadslid Neeleman begon toen hij lastige vragen ging stellen over de integriteit van een ChristenUnie-wethouder.

Een jaar geleden schreef Neeleman een gastcolumn over mogelijke staatssteun aan het centrumplan Bergschenhoek. Een raar project, in verband waarmee ooit 1 miljoen aan korting werd gegeven voor een ander project (u ziet Huis de Haas weer langskomen in de link). En eigenlijk moest de projectontwikkelaar een boete van miljoenen betalen vanwege de late aanvang, die tot nu toe werd kwijtgescholden, bij mijn weten. Bovendien zijn vele stukken hierover zoekgeraakt, zo zegt de gemeente.

Niet zo raar om staatssteun te vermoeden, en Neeleman maakte de Europese Commissie erop attent. Die bevroeg de gemeente. Als je te goeder trouw bent, dan kun je dat in eerste instantie gewoon af met je eigen juristen. Maar als je vermoedt dat dit wel eens een naar staartje kan krijgen, dan neem je een dure advocaat.

Deze week bleek dat de verdediging goed had gewerkt, en dat de Europese Commissie het dossier had gesloten. Maar toevallig, toch weer bijna 70.000 euro kosten. De Eenheidsprijzen-maatschappij aan het werk.

Pikanter is de slotpassage van de informatiebrief aan de gemeenteraad. Na het vertrek van de burgemeester, en de komst van de nieuwe (schone) burgemeester, brak een nieuw tijdperk aan. Maar die is er niet altijd. En in afwezigheid van de burgervader gooiden de ambtenaren er een politiek getint bommetje in richting Neeleman:

"De totale interne en externe VTA kosten in dit dossier bedragen gezamenlijk ca. 67.000,00 euro en komen ten laste van de grondexploitatie Centrum Bergschenhoek. De kosten hebben een negatief effect op de grondexploitatie en betekenen een directe verslechtering van 67.000,00 (we herhalen het nog maar eens, JS) op de grondexploitatie. Dit verlies is verwerkt in de actualisatie van de grondexploitatie 2013, in de vorm van een aanpassing van het VTA."

Een jij-bak, afkomstig van de gemeentesecretaris, een bekende PvdA-er uit de politiek in Bernisse. Natuurlijk is de man onafhankelijk, en doet hij zijn best, maar de herhaling in de geschreven zinnen doet een schijn wekken, die ambtenaren moeten willen vermijden.

Bedoeld of onbedoeld, het was aan geen dovemansoren gezegd. In de gastcolumn had Neeleman gezegd dat hij "een rekening van enkele tonnen van de EC" zou betalen "uit mijn fractievergoeding (van de komende 30 jaar)". Nu roepen politici om het hardst dat Neeleman de ingehuurde externe van de Eenheidsprijzen-maatschappij, een eigen keuze van onze gemeente, zou moeten betalen. Een paar jaar geleden wilden ze voor Neeleman de regel invoeren dat je pas een motie mag indienen na een stemming. Eveneens een bestuursrechtelijk monstrum. Door de vorige burgemeester was al ingevoerd dat raadsleden burgers niet mogen bijstaan in gesprekken met de gemeente, eveneens een democratische barrière.

Wat willen ze toch eigenlijk verborgen houden? Die collegepartijen uit 2010-2014? Dat dat met zoveel geweld moet, en blokkades?

Aan de andere kant snap ik het van PvdA ook wel. Ze hebben goed door dat de door hen gewenste #5zetels onmogelijk worden gemaakt door partijen als die van Neeleman. De visvijver van die kiezers wordt druk bevist door de nieuwe lokalen. Toch is het campagnetechnisch niet verstandig. Niet verstandig om een negatieve campagne te voeren. En niet verstandig om zoveel aandacht te geven aan een kleine nieuwkomer.

Ook partijen als VVD mengen zich er nu in, en dat is al helemaal niet slim. De kiezers van Neeleman wonen niet of nauwelijks in VVD-gebied, en zo geef je gratis aandacht, die kan leiden tot meer opkomst, en daardoor een lager percentage VVD-stemmen. En als je zo tegen nieuwe politiek bent, dan doe je toch liever zaken met PvdA? Hoe groter die is, hoe beter voor VVD, of zoiets?

Appendix: Rekenvoorbeeld OZB

Laten we een zo simpel mogelijk sommetje maken. Stel in een voorbeeld de inflatie is 2%, gemeente wil 7% meer ophalen, gemiddelde daling woningwaarde is 6%, er zijn 30.000 woningen van gemiddeld 3 ton, oude tarief was 0,11% van de woningwaarde. Dan haalde die zo'n gemeente vorig jaar 3 ton maal 0,11=330 euro per woning op aan onroerendezaakbelasting. Totaal maal 30.000 woningen = 9,9 miljoen euro. Maar door de waardedaling zijn woningen nog maar gemiddeld 282.000 euro waard. En levert elke woning bij een tarief van 0,11% dan nog maar 310,20 euro op. Totaal maal 30.000 woningen = 9.306.000 euro. De gemeente moet het tarief dus met 100%/(100%-6%) is ongeveer 6,38% laten stijgen om evenveel op te halen als vorig jaar.

Alleen, de gemeente wilde 7% méér ophalen dan vorig jaar. Dus niet 9,9 miljoen, maar 10.593.000 euro. En er was inflatie van 2%, dus moet het eigenlijk 10.804.860 zijn. En om dat te bereiken met 30.000 woningen, moet de opbrengst van vorig jaar 330 euro per woning stijgen naar 360,16 euro per woning. Per woning van 282.000 euro is dat een tariefstijging van 0,11% naar 0,128%, ofwel 16,11%. Voor de inwoners is het gemiddeld een lastenstijging van 330 naar 360,16 = 9,1%.

Dat werken met gemiddelden werkt goed vanuit het gemeentehuis. Je wil zoveel binnenhalen, hebt te maken met zus en me zo factoren, en als je niet kijkt naar die 16,11%, en focust op die 9,1% gemiddelde lastenstijging en de peanuts van 0,11% naar 0,128%, dan valt het best mee.

Maar nu blijkt er wat aan de hand met de onevenredige waardeontwikkeling van woningcategorieën. Stel weer in dit voorbeeld, dat van de 30.000 woningen er 8.000 zijn van 3 ton, en 8.000 van 4 ton. Om zowel het totaal van de woningen als de totale waarde (30.000 maal gemiddeld 3 ton) op orde te houden, horen daar 12.000 woningen van 2 ton, en 2.000 van 5 ton bij. Anders klopt de som niet.

We stellen dat de gemiddelde waardeverandering van 6% uit het voorbeeld vooral in die middengroep zit. Maar, zoals uit de berekening van december (en ook door makelaars) volgt, daalden woningen van 5 ton harder. Laten we die daling stellen op 8 ton.

Dan volgt daaruit weer dwingend dat om de gemiddelde waardedaling van 6% te verkrijgen met woningen van 2 tot 5 ton in verhouding 12.000:8.000:8.000:2.000, de waardedaling van de goedkope woningen dus 4,75% is.

En dat maakt dat die 12.000 mensen met een goedkope woning van 2 ton, vaak met een kleine beurs, dus 10,6% méér ozb betalen dan vorig jaar (van 220 euro naar 243,30). De huishoudens met woningen van 3 en 4 ton betalen de gemiddelde tariefstijging van 9,1%. En de mensen met de grootste woningen betalen slechts 5,7% meer dan vorig jaar.

Als we het verschil van de OZB van vorig jaar en dit jaar "crisistax" noemen, dan betaalt in dit voorbeeld de groep met woningen van 2 ton 31% van de crisistax, terwijl de groep van 3 ton 27% betaalt. De huishoudens met een woning van 4 ton betalen 36% van de tax, en de duurste woningen worden ontzien: ze betalen maar 7% van de crisistax. De mensen met de duurste huizen, die 11% van het woningeigendom vertegenwoordigen, betalen maar 7% van de tax. De goedkoopste woningen, 27% van het woningbezit, betalen 31% van de crisis.

Zowel dit voorbeeld, als de eerdere berekeningen benaderen de situatie in Lansingerland op basis van schattingen en basis van beschikbare data. Zo bleken tussen 2011 en 2012 de waarde van 2-3 ton sterker gedaald dan 4-5 ton, en die sterker dan 3-4 ton. Voor het voorbeeld maakt dat waarschijnlijk niet veel uit.

Raadsleden kunnen de echte gegevens allemaal navragen bij de uitvoeringsinstantie in Klaaswaal. Ik kan er niet anders van maken dan dat in Lansingerland de duurste woningen worden ontzien, en vooral de eigenaren met een kleine beurs hard worden gepakt door ons gemeentebestuur om op te draaien voor de crisis.

Een Excel-bestandje staat hier. Wie geen Excel heeft, of ernaar wil kijken zonder de waarden aan te kunnen passen, kan hier klikken.

Update 23:55*** Er zijn flink wat reacties binnengekomen. Op de eerste plaats wat betreft de neutraliteit van het blog:

"En de VVD draagt geen schuld aan alle rotzooi in L'Land? Wat een typisch VVD stukje, Joost. Valt me tegen van je. Je kan beter dan puur PvdA bashen en de VVD buiten schot houden."

Mijn reactie: dit artikel gaat over capriolen, over partijen die de toch al ruime grenzen van campagne-uitingen overschrijden. En het ingaan tegen de eigen beginselen van PvdA en oud-frontman ChristenUnie viel mij op. VVD wordt wel genoemd.

Ik dacht dat ik helder was op dit blog, zoals in het artikel van vorige week: het hele college bestaande uit Leefbaar 3B, VVD, PvdA en ChristenUnie, plus sleutelfiguren in de ambtelijke organisatie, zijn verantwoordelijk voor de enorme puinhoop. Vorige week heb ik met bronnen aangegeven dat het gaat om fraude, integriteitsproblemen, curatele, en instabiliteit, en ik had er ook nog bevoordeling van particuliere organisaties en rare besluiten bij staan.

Met VVD had ik afgelopen week een vrij lange wisseling van argumenten op Twitter. En gezien hun bericht dat de uitstekende wethouder van Financiën er alleen tijdelijk zit, is er kans dat bij benoeming van een minder bekwaam persoon op die post op dit blog een lang exposé over die persoon verschijnt. Zoals ook met andere bestuurders is gedaan, en zal worden gedaan. Of die bestuurder nu van VVD-huize is, of niet.

Van de VVD heb ik nog geen buitensporige capriolen gezien. Ze hebben niet opeens verklaard nivellering na te streven, zoals PvdA opeens een laag percentage armen en een hoog inkomen goede criteria vindt voor "beste gemeente".

Zie verder dat ik ook positieve punten noem over de PvdA, en veel aandacht geef aan hun standpunten. Het kan zo maar zijn dat er mensen daardoor worden overtuigd om op die partij te stemmen. Dat is het aardige van de campagnetijd: juist partijen met een sterk profiel halen stemmen, en artikelen als deze dragen bij aan het profiel van PvdA. Zoals de bashing van Neeleman door PvdA bijdraagt aan zijn herverkiezing. Waar ik dus van zei dat ze dat beter kunnen laten.

======

Verder was er een reactie van de PvdA-wethouder van Cultuur. Die voelt zich persoonlijk aangesproken op de "fraude".

Mijn reactie: Nee, mallerd, het gaat om de functionaris in een collegiaal bestuur. Die is aansprakelijk voor het collectief, en aanspreekbaar op alles. Daarom heet het ook "college van burgemeester en wethouders".

De genoemde zaken hebben nu eenmaal plaatsgevonden, helaas. Er is een iets verdere aanspreekbaarheid wat betreft de fraude, omdat juist een PvdA-wethouder er op werd aangesproken, en het wegwuifde. Door de toenmalige oppositie, Leefbaar 3B. En ook toen wilde het college niet horen van kritiek. Geen goede raad aanvaarden. Dat is wel de taak van de gemeenteraad!

De gepaste reactie in plaats van verontwaardiging ("I am not a crook") zou het voornemen zijn om het beter te gaan doen, en niet nog 4 jaar hetzelfde met dezelfde coalitie. Om beter te luisteren naar suggesties uit de raad, in plaats van soms met geweld plat te slaan. Het zijn verkiezingen, waarom lees ik allemaal over gedoe op de PvdA-tijdlijn, en weinig over wat in verkiezingsprogramma staat? Het is toch niet zo slecht dat je je ervoor schaamt?

Tenslotte zal het geen verrassing zijn dat deze wethouder wat mij betreft integer handelt. Ik heb nooit iets ontvangen dat het tegendeel ook maar suggereert. Of hij ook verstandig handelt is aan de gemeenteraad om te controleren, en aan de kiezer om over te oordelen. Zoals gezegd, bij een slimmere campagne is een groei naar vier zetels best realistisch. Maar ja, die moet dan nog beginnen, en woensdag is al D-day.

=====

Dan was er een reactie op mijn suggestie dat de mensen met de duurste woningen worden ontzien, omdat hun waarde zo keldert. Men vraagt of dat al niet erg genoeg is. Of ze dan ook nog moeten worden belast?

Mijn reactie: op de eerste plaats is onroerendezaakbelasting een erg willekeurige belasting. De waarde van mijn huis heeft volkomen willekeurige bedragen gekend, en als je bezwaar maakte kon er soms zo maar een halve ton van af. Soms ook niet. Geen peil op te trekken. Ze doen maar wat. De waarde van je woning weet je pas als je hem verkoopt.

Bij de OZB-aanslag is het van belang dat in jaren dat het gemeentelijke tarief flink stijgt, zoals nu, je waarde flink daalt. Je moet nu niet hebben dat je èn een duur huis hebt, èn een waardestijging, of een waardedaling lager dan het gemiddelde. Want dan kom je echt flink aan het betalen. Voor wie nu een duur huis wil verkopen, en anderhalve ton minder vangt, is er een probleem, maar dat is zó groot, dat elke overweging uit dit artikel in het niet valt.

Collegepartijen die veel aanhang hebben in Bleiswijk, zoals Leefbaar 3B, of partijen met veel kiezers met dure woningen, zoals VVD, kunnen heel tevreden zijn dat de crisistax zo uitvalt. Van andere partijen, zoals PvdA, zou je verwachten dat ze ontevreden zijn dat de mensen met een kleine beurs het meeste betalen. Aangezien onze PvdA zich laat voorstaan op nivellering, en zorg voor de kwetsbaren, vond ik het een punt om uit te werken.

Ik kreeg ook een reactie met een pleidooi voor een gemeentelijke belasting naar draagkracht. U mag begrijpen dat ik daar minder voorstander van ben, uit eigenbelang. De politiek is wat dat betreft aan zet.

Update 15/3, 10:15*** Bovenstaande alinea was naar aanleiding van reactie van oud-wethouder Bodbijl. Via Twitter laat hij weten toch graag de volledige tekst hier te zien. Bij deze, en excuus:

"Schandalig dat de bejubelde maatregel met de OZB zo uitpakken. In mijn actieve periodes heb ik altijd benadrukt dat met de ozb tarieven een systeem ontwikkeld kan worden waardoor de lasten naar evenredigheid van draagkracht verdeeld worden. Dat is inkomenspolitiek was dan de vaste reactie.

Zeker nu de Rijksoverheid allerlei taken decentraliseert en daarbij niet voldoende middelen doorgeeft, is het tijd om die angst eens rigoureus de kop in te drukken.

Gelukkig hoor ik de laatste tijd steeds meer de gedachte om niet verenigingen, maar individuele personen te subsidiëren. Dat zou een begin kunnen zijn, maar er zijn meer voorbeelden te bedenken.

Dat noem ik dan maatwerk waardoor je zorgt dat het weinige geld verantwoord uitgegeven wordt en mensen maximaal kunnen participeren."

Categorie: Lokaal